Bursa’nın Nilüfer Belediyesi’nin 10 yıl önce başlattığı yerel tohum inisiyatifi, ülke genelinde pek çok şehre, çiftçiye ve çevre dostuna ilham kaynağı oldu.
Nilüfer Belediyesi, Nilüfer Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (NİLKOOP) ile işbirliği yaparak gerçekleştirdiği yerel tohum üretimi ve takas festivallerinin 10. yılını kutladı. Dünya çapındaki büyük tohum şirketlerine karşı bir tepki ve direniş göstergesi olarak, 10 yıl önce 500 metrekarelik bir ekolojik tarım alanında ata tohum üretmeye başlandı. Başlangıçta birkaç çeşit ile yol alınan yerel tohum üretimi, şu anda Nilüfer Ürünlü Mahallesi’nde yaklaşık 6 dekarlık kent bostanlarında devam ediyor. Bu hareket zamanla birçok il ve ilçeye örnek teşkil etti. Bugün Muğla, Aydın, İzmir, Tunceli, Diyarbakır ve Eskişehir gibi pek çok il ve ilçe belediyesi de bu inisiyatife katılarak kendi arazilerinde yerel tohumlar üretmektedir. Üretilen tohumlar, Nilüfer Belediyesi’nin yanı sıra, diğer belediye ve dernekler tarafından organize edilen takas şenliklerinde çiftçilere ücretsiz olarak sunulmaktadır.
Nilüfer Belediye Başkanı Şadi Özdemir, 2015 yılında 500 metrekarelik bir alanda başlayan yerel tohum üretiminin, artık Ürünlü’de “kent bostanları” adı verilen 6 dekarlık bir alanda gerçekleştirildiğini belirtti. Özdemir, yerel ata tohumlarının ülkenin tarımsal geleceği açısından büyük bir önem taşıdığını vurguladı. “Kendine özgü lezzeti ve kokusuyla bu ürünlerin unutulmaması ve dünya devlerine bağımlı kalınmaması adına yerel tohum üretimimizi titizlikle sürdürüyoruz. Amacımız, kar gütmeden kendi ürünlerimizi koruyup gelecek nesillere aktarmaktır. Şu an yüzlerce çeşit tohum üretiyoruz ve bu tohumları her yıl yüzbinlerce olarak çiftçilerimize ulaştırıyoruz. Birçok kişi nostaljik lezzetlere yeniden kavuştuğu için bize minnettar,” dedi.
NİLKOOP Başkanı Süleyman Ayyılmaz, Ürünlü Mahallesi’ndeki Nilüfer Kent Bostanları’nda 6 dekar alanda 70 parselde tıbbi ve aromatik bitkilerinin tohumlarını ürettiklerini açıkladı. Üretim aşamasında yer alan bitkilerden yaklaşık 30 çeşit tıbbi ve aromatik bitkinin bulunduğunu ve bunların ekolojik tarıma katkı sağladığını belirten Ayyılmaz, “Bu bitkiler, zararlı böcekleri uzaklaştırma ve faydalı böcekleri çekme özellikleri ile bölge tarımına önemli bir destek sunmaktadır,” dedi. Ayrıca, bu bitkilerin bir kısmının hasat edilerek uçucu yağ ve hidrosol üretimi için kullanıldığını ekledi.
Ayrıca, burada bir tohum kütüphanesi de mevcut. Ayyılmaz, “Kütüphanemizde 565 yerel tohuma ait envanterimiz bulunuyor. Bu tohumlar, canlılıklarını koruyabilmeleri amacıyla klimalı soğuk ortamlarda saklanıyor. Her beş yılda bir canlılık testleri yapılmakta olup, canlılık oranları düşen tohumlar yenilenmektedir,” ifadelerini kullandı. Atıkların kompost haline getirilmesi sürecine de değinen Ayyılmaz, “Üretici pazarlarından ve belediyenin hizmet binalarından aldığımız atıkları organik gübreye dönüştürüyoruz. Ürettiğimiz kompostlar, hem Kent Bostanları’nda hem de çeşitli mahallelerdeki bostanlarda kullanılmakta. Ayrıca, artan miktarı okullar ve vatandaşların talepleri doğrultusunda paylaşmaktayız,” diye ekledi.
Ayyılmaz, tam kapasite ile çalışıldığı takdirde bir ayda 800 kilogram kompost ürettiklerini belirterek, “Bu tesis, toplamda 4 ton atığı organik gübreye dönüştürme kapasitesine sahip. Tesisimize gelen atıklar, iki ay içinde kompost olarak kullanılmaya hazır hale geliyor,” şeklinde konuştu. Bu yılki tohum takas şenliklerinde 30 bin paket tohum dağıttıklarını vurgulayan Ayyılmaz, Bursalılar ve şehir dışından gelen ilgililerin yoğun talep gösterdiğini dile getirdi. Yerel tohumlara olan ilginin her geçen gün arttığını belirten Ayyılmaz, “Birçok belediye bizden bu konudaki altyapı ve yürütme bilgilerini alıyor. Ülke genelinde örnek gösterilen bir proje olduk. Muğla, İzmir ve Tunceli’de yerel tohum üretimleri var ve her yıl büyüyerek devam ediyor,” sözleriyle açıklamalarını sonlandırdı.