Türkiye-Somali İlişkileri Üzerine Çarpıcı Rapor: Çok Boyutlu Ortaklık Modeli Tanıtıldı

Türkiye-Somali İlişkilerinde Çok Boyutlu İş Birliği Modeli

Milli İstihbarat Akademisi (MİA), Türkiye’nin Somali ile son 15 yılda geliştirdiği ilişkileri derinlemesine inceleyen “Türkiye-Somali İlişkileri: Çok Boyutlu Bir Ortaklık Modeli” başlıklı bir rapor yayımladı. 2011’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mogadişu’ya gerçekleştirdiği ziyaretle başlayan sürecin, insani yardımdan stratejik ortaklık aşamasına evrildiği ifade edildi. Raporda, Türkiye’nin Somali’deki konumunun geçici değil, kalıcı ve sürdürülebilir bir aktör olarak şekillendiği vurgulandı. İnsani diplomasi, güvenlik iş birliği, kalkınma desteği ve diplomatik kolaylaştırıcılığın bu çok boyutlu ortaklığın temel unsurları olduğu belirtildi. MİA, Türkiye’nin Afrika Boynuzu’nda eşitlikçi bir ortaklık anlayışını benimsediğini de kaydetti.

Türkiye’nin Diplomatik Arabuluculuk Çabaları

Raporda, Türkiye’nin Somali-Etiyopya ilişkilerinde üstlendiği “Ankara Süreci”nin, barışa giden yolda önemli bir diplomatik girişim olarak öne çıktığı belirtildi. 1 Ocak 2024’te Etiyopya ile Somaliland arasında yaşanan krizin Türkiye’nin arabuluculuk çabalarıyla çözülmesinin altı çizildi. Türkiye’nin, bölgede çatışma riskini azaltan ve yapıcı diyaloğu teşvik eden bir dengeleyici güç olduğu ifade edildi. Ankara Süreci, Türkiye’nin diplomatik arabuluculuk kapasitelerini somut biçimde ortaya koyarak Afrika Boynuzu’ndaki istikrarı geliştirdiği vurgulandı.

Somali’de Güvenlik Alanında Derinleşen İş Birliği

MİA’nın raporuna göre, Türkiye-Somali ilişkilerini güçlendiren ana unsurlardan biri de güvenlik alanındaki iş birliğidir. Türkiye’nin TÜRKSOM Askeri Eğitim Üssü’nde Somali askerlerine verdiği eğitimle yerel güvenlik yapısının güçlendirildiği vurgulandı. Türkiye’nin sağladığı askeri danışmanlık ve donanım desteği, Somali’nin egemenlik kapasitesinin artırılmasına büyük katkı sağladı. Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı’nın, Somali’nin devlet inşasında aktif bir rol üstlendiği raporda ifade edildi.

Enerji Diplomasisinde Türkiye-Somali İş Birliği

Milli İstihbarat Akademisi’nin raporuna göre, Türkiye-Somali enerji iş birliği iki ülke ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası oluşturdu. 2024’te imzalanan Çerçeve Anlaşması ile TPAO’nun Somali açıklarında petrol ve gaz arama çalışmalarına başladığı hatırlatıldı. Somali’nin büyük petrol rezervleri ile uluslararası enerji diplomasisinde stratejik bir merkez haline geldiği vurgulandı. Türkiye’nin desteğiyle geliştirilen enerji projeleri, Somali’nin enerji arz güvenliğini artırarak, kalkınma hedefleriyle uyumlu bir iş birliğini beraberinde getirdi.

“Mavi Ekonomi” Kapsamında Stratejik Ortaklık

MİA raporunda, Türkiye ve Somali arasında 2018’de imzalanan Balıkçılık Mutabakat Zaptı’nın, iki ülke iş birliğini “mavi ekonomi” çerçevesinde stratejik boyuta taşıdığı belirtildi. Türkiye’nin destekleriyle Somali’nin deniz kaynaklarının daha etkili kullanıldığı ve yasa dışı balıkçılıkla mücadelede Türkiye’nin sağladığı destek ifade edildi. Bu iş birliğinin, yerel üretimi ve istihdamı artırdığı vurgulandı.

Türkiye’nin Afrika Boynuzu’ndaki Rolü

Raporda, Türkiye’nin Afrika Boynuzu’ndaki çok boyutlu diplomatik ve güvenlik temelli varlıklarının önemine dikkat çekildi. Türkiye’nin, bölgedeki krizlerin yönetiminde merkezi bir aktör olarak öne çıktığı ve özgün bir dış politika anlayışını benimsediği ifade edildi. Türkiye’nin Somali’de gerçekleştirdiği faaliyetlerin, Afrika’daki ortaklıkları güçlendirdiği kaydedildi. Türkiye-Somali ilişkilerinin, Afrika genelinde uygulanabilir bir dış politika modelinin örneği olduğu vurgulandı.