**Esnaf Kira Artışlarından Şikayetçi: Tarihi Çarşılar Zor Durumda**
Tarihi çarşılardaki esnaf, Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kira artışları nedeniyle zor günler geçiriyor. Son üç yıl boyunca, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranlarının çok üzerinde gerçekleşen zamlar, bu yıl da enflasyon oranının 2-3 katına ulaşarak esnafı dükkan kapatma aşamasına getirdi. Geçen yıl, rayiç bedellerin belirlenmesinde uygulanan yüzde 200 ile 600 arası artışlar, bu sene ise bazı dükkânlara TÜFE’nin iki katı, bazılarında ise enflasyon oranında zam yapılması, önceki yıl verilen vaatlerin yerine getirilmediği anlamına geldi.
Devlet Sınırlarını Aşan Kira Artışları
Devletin iş yeri ve konut kiralarındaki artış oranlarının en fazla yüzde 37 olarak belirlenmesine rağmen, Edirne Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından uygulanan yüzde 40 ila 55 oranlarındaki zamlar dikkat çekiyor. Bu durum, son altı yılda esnafın yaşadığı zorlukları artırırken, bazı dönemlerde kira artışlarının fahiş oranlara çıktığı ifade ediliyor.
KOSGEB Destekleri Sorun Yaratıyor
Esnafın en büyük tepkilerinden bir tanesi, KOSGEB destekli kiralamalarla alakalı. Yeni açılan dükkânlarda ilk iki yıl kiraların devlet destekli olduğu için yüksek bedellerle sözleşme yapıldığı belirtiliyor. Ayrıca, KOSGEB desteği sona erdiğinde, bu yüksek kiralar çarşıdaki eski esnafa makineli alet olarak gösteriliyor. Desteğin sona ermesiyle birlikte, bu kira bedellerini ödemekte zorlanan esnaf, dükkan devri ve kapanma oranlarını artırarak ciddi bir sorunla karşı karşıya kalıyor.
Ali Paşa Çarşısı Dernek Başkanı Yılmaz Sanış, kira artışlarıyla ilgili yaşadıkları sıkıntıları dile getirerek, “Geçen yıl vakıf, yeniden değerlendirme gerekçesiyle yüzde 200 ila 600 oranında zam yaptı. Normalde, sözleşmelere göre takip eden beş yıl boyunca TÜFE’ye göre artış yapılmalıydı. Ancak bu yıl bu durum uygulanmadı. Satışlardaki düşüş ve kötüleşen ekonomik şartlar sonrasında, zam yapılmaması ya da TÜFE oranında artış bekliyorduk. Ancak, yüzde 40-60 oranında artış gerçekleşti. Her yıl vakıf kiracılarının dükkanını devreden veya kapatanların sayısı artıyor. Birçok arkadaşımız, kira bedelini ödeyemediği için iş yerini kapatmayı düşünüyor” ifadelerini kullandı.
Rayiç Bedel Sorunları
Rayiç bedellerin belirlenme yöntemine de değinen Sanış, dükkânlar ihaleye çıktığında kiraların yükseldiğini ve KOSGEB desteği ile iki yıl devlet tarafından ödenen kiraların ardından esnafın dükkânı bırakmak zorunda kaldığını belirtti. “Birçok yüksek kira, bizim rayiç bedel olarak gösteriliyor. Bu da, kiraların sürekli artmasına sebep oluyor. Tarihi çarşıların kira gelirleri düşüyor ve boş kalan dükkanlar hızla artıyor. Vakfın maksadı ve kuruluş yapısı zarar görüyor” şeklinde konuştu.
Ali Paşa Çarşı esnafından Nuri Yıldırım, kira artışlarının kesinlikle TÜFE oranına göre olması gerektiğini vurgulayarak, mevcut uygulamaların tarihi çarşılardaki esnaf yapısını bozacağını duyurdu.
