Pirinç, dünya genelinde en yaygın olarak tüketilen gıdalardan biridir. Ancak uzmanlar, bu temel besinin arsenik gibi toksik maddeleri içerebilme tehlikesi hakkında uyarılarda bulunuyor. Tarımda kullanılan su ve toprak kaynaklı arsenik, insan sağlığını doğrudan tehdit eden bir unsur olarak öne çıkıyor.
İstanbul Aydın Üniversitesi’nden Dr. Aysun Sağlam, pirinçteki arsenik birikimiyle ilgili önemli bilgiler paylaştı. Arseniğin doğal olarak doğada mevcut olduğunu belirten Sağlam, “Volkanik patlamalar, toprak aşınması ve orman yangınları gibi doğal olaylar, arsenik seviyelerini artırırken; madencilik, fosil yakıtların kullanımı, endüstriyel ve kentsel atıklar ise bu durumu daha da kötüleştiriyor” şeklinde konuştu.
Pirinç bitkisinin sulak alanlarda yetiştiğini söyleyen Dr. Sağlam, bu durumun arsenik emilimini artırdığını vurguladı. “Pirinç, kökleri aracılığıyla topraktaki ve suya karışmış arseniği alır ve tanelerine taşır. Bu sebeple, diğer tahıllara kıyasla daha fazla arsenik biriktirme eğilimindedir” ifadelerini kullandı.
Uzak Doğu’da arsenikle kirli topraklarda yapılan birçok pirinç üretimiyle ilgili bilimsel çalışmalara dikkat çeken Sağlam, Türkiye’de ise bu konu üzerindeki araştırmaların oldukça az olduğunu söyledi.
İklim değişikliğinin pirinçteki arsenik seviyelerini olumsuz yönde etkileyebileceğine değinen Dr. Sağlam, ABD’de Columbia Üniversitesi’nde yapılan araştırmalara atıfta bulundu. “Sıcaklıkların 2 derece artışı ve karbondioksit seviyelerindeki yükselme, zararlı maddelerin pirince geçişini hızlandırmakta ve bu da gelecekte daha büyük sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabileceğimiz anlamına geliyor” dedi.
Arsenik maruziyetinin sağlık üzerindeki ciddi etkilerini vurgulayan Sağlam, “Kısa vadede mide bulantısı, kusma, düşük tansiyon ve ciltte lezyonlar gibi belirtiler ortaya çıkabilir; uzun vadede ise akciğer, karaciğer, mesane ve böbrek kanseri gibi fatal hastalıklarla bağlantılıdır. Ayrıca kalp hastalıkları, diyabet ve nörogelişimsel bozukluklarla da ilişkilidir” ifadelerini kullandı.
Bireysel olarak tüketicilerin bu konuda atabileceği adımların sınırlı olduğuna dikkat çeken Sağlam, “Bilinçli tüketici aşırı pirinç tüketiminden kaçınarak bir nebze korunabilir. Ancak esas çözüm, üretim aşamasında alınacak önlemlerle sağlanabilir. Düşük arsenik emilimi olan pirinç çeşitlerinin geliştirilmesi, su ve toprak yönetiminin iyileştirilmesi ve endüstriyel arsenik salınımının önlenmesi bu konuda etkili adımlar olacaktır” şeklinde sözlerini tamamladı.
