Nöbetçi Eczaneler
Kış Depresyonla Başa Çıkmanın İlaçsız Yöntemleri
Kış depresyonu ile baş etmek için ilaç kullanmadan yapabileceğiniz yöntemleri açıklayan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, “Sabah güneş ışığına doğrudan maruz kalmak en etkili önlemlerden biridir. Ayrıca, günlük olarak sabah ve akşam aynı saatlerde uyuyup uyanmak, ekran sürelerini sınırlandırmak, protein ağırlıklı bir kahvaltı (özellikle yumurta ve peynir) yapmak, akşamları hafif yiyecekler tercih etmek ve sabah ya da öğle saatlerinde yapılan hafif egzersizler, vücudun enerji seviyesini artırarak bu dönemdeki olumsuz etkileri azaltır” dedi.
Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu ve Belirtileri
İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, kış mevsimine geçişle birlikte günlerin kısalmasının ve güneş ışığının azalmasının yorgunluk, isteksizlik ve uyku hali gibi belirtileri artırabileceğinin altını çizdi. Bu durumun “Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu” olarak bilinen kış depresyonunun habercisi olabileceğini vurguladı. Prof. Dr. Aksoy, bu fenomenin bir zayıflık değil, vücudun biyolojik saatindeki değişimlerden kaynaklandığını belirtti.
Uyku Bozukluklarının Kış Depresyonu ile İlişkisi
Prof. Dr. Aksoy, kış depresyonu ve uykusuzluk arasında bir bağ olduğuna dikkat çekerek “Gün ışığının azalması, vücudun iç saatine etki ediyor. Gözlerimize ulaşan ışık miktarı düştüğünde, melatonin hormonu daha uzun süre salınarak beynin ‘gece devam ediyor’ algısını güçlendiriyor” açıklamasında bulundu. Bu değişiklikler neticesinde sabahları uyanmanın zorlaşması ve gün içinde yarı uyku hali hissedilmesi yaygın bir durum haline geliyor.
Belirtiler Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
Prof. Dr. Aksoy, bu belirtilerin ne zaman dikkate alınması gerektiğine dair şu bilgileri paylaştı: “Eğer uyku bozuklukları kalıcı hale gelmiş ve bireyin günlük işlevselliğini (işe gitme, derslere odaklanma, ilişkilerde sabırlı olma) olumsuz etkilemeye başlamışsa, bu durum artık normal bir mevsimsel geçiş değil, klinik bir tablo olarak değerlendirilmeli. Üç aydan fazla süren ve haftada üç geceden fazla yaşanan uyku problemleri ‘kronik insomnia’ olarak tanımlanır ve profesyonel yardım gerektirir.”
Sabah Işığı ile Biyolojik Saatinizi Ayarlayın
Kış depresyonunu aşmak için ilaç dışı alternatiflerin bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Aksoy, “Sabah ışığına maruz kalmanın en etkili yöntem olduğunu belirtmek isterim. Hava bulutlu bile olsa, uyandığınızda perdeleri açmak ve mümkünse dışarıda kısa bir yürüyüş yapmak, vücudunuza ‘gün başladı’ sinyalini vererek biyolojik saati yeniden düzenler” dedi.
Dört Altın Öneri ile Dengeyi Yakalayın
Kış depresyonundan korunmanın yollarını paylaşan Prof. Dr. Aksoy, şu tavsiyelerde bulundu:
– “Uyku hijyenine dikkat edin: Her gün aynı saatte yatmak ve kalkmak, biyolojik saatinizi düzenler.
– Ekran kullanımını kısıtlayın: Akşamları mavi ışığı azaltmak uyku düzeninizi destekler.
– Beslenmenize özen gösterin: Sabah protein ağırlıklı kahvaltı yaparken, akşam hafif öğünler tercih edin.
– Hareket edin: Sabah veya öglen hafif egzersiz yapmak enerjinizi artıracaktır.”
Işık Terapisi ile Duygularınızı Yeniden Canlandırın
Mevsimsel depresyon için etkili bir tedavi yöntemi olan “Işık Terapisi” hakkında bilgi veren Prof. Dr. Aksoy, “Bu tedavi şekli ile kişi, her sabah 10.000 lux ışıka sahip özel bir alete 20-30 dakika maruz bırakılır. Bu güçlü ışık, gün ışığını taklit eder ve beynin ‘gün başladı’ sinyalini almasına yardımcı olur, melatonin dengesini onararak serotonin sistemini destekler. Genellikle bir hafta içinde belirgin bir iyileşme gözlemlenmektedir” dedi.
Kış Depresyonu Neden Farklı Etkiler Yaratır?
Prof. Dr. Aksoy, kış depresyonunun herkes için eşit derecede olumsuz sonuçlar vermediğini, bazı bireylerin biyolojik olarak daha hassas olabileceğini açıkladı. “Genetik platformda, melatonin reseptörlerini etkileyen genlerdeki farklılıklar kişiyi mevsimsel depresyona yatkın hale getirir. Bu bireylerde ışığa yanıt verme eşiği daha düşük olup, karanlık günlerin etkisini daha derin yaşarlar” ifadelerini kullandı.
Kış Depresyonunun Gerçek Nedeni
Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, kış depresyonunun bir zayıflık olarak değil, doğanın ritmine karşı vücudun bir biyolojik yanıtı olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. “Doğa ile savaşa girmek yerine onun temposuna ayak uydurmak, yaşam alışkanlıklarınızı buna göre şekillendirmek ruhsal sağlığınız için en doğal yöntemdir” dedi.
