Nöbetçi Eczaneler
Mikroplastikler Sağlığı Tehdit Ediyor
Kardiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Doğaç Okşen, mikroplastiklerin sağlığımız üzerindeki olumsuz etkilerini vurguladı. Okşen, “Mikroplastikler deniz yaşamı için oluşturduğu risklerin yanı sıra, insan kalp ve damar sağlığı için de ciddi tehditler barındırıyor. Tek kullanımlık plastik malzemelerden olabildiğince uzak durmalıyız; ayrıca plastik kaplar yerine cam şişeler veya filtrelenmiş musluk suyu tercih edilmelidir. Sentetik malzemeler yerine doğal liflerden yapılmış tekstillerin kullanımı ise önerilmektedir. Güvenilir yerlerden temin edilen balık ve deniz ürünleri kritik öneme sahiptir” açıklamasında bulundu.
Mikroplastik Nedir ve Etkileri
Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nde görev yapan Dr. Öğr. Üyesi Doğaç Okşen, mikroplastiklerin tanımıyla birlikte sağlık üzerindeki potansiyel etkilerine dikkat çekti. Mikroplastikler, çapları 5 milimetreden daha küçük olan plastik parçacıkları olarak çevrede bulunuyor. Okşen, son yıllarda artan çevre kirliliği ile beraber mikroplastiklerin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin giderek daha fazla gündeme geldiğini ifade etti. Ayrıca, “Mikroplastiklere örnek olarak, plastik şişe parçaları, naylon poşet kırıntıları, sentetik giysilerden dökülen lifler, araç lastiklerinden kaynaklanan kauçuk parçaları ve bazı kozmetik ürünleri gösterilebilir. Bu maddeler, yalnızca deniz ekosistemi için değil, insan sağlığı için de büyük tehditler taşımaktadır” şeklinde sözlerine devam etti.
Mikroplastiklerin Vücuda Girişi ve Riskleri
Mikroplastiklerin boyutlarının 1 mikrometre ile 5 milimetre arasında değiştiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Okşen, bu unsurların nasıl vücuda girebileceğini anlattı: “Birincil mikroplastikler genellikle kozmetik ve tekstil ürünlerinden kaynaklanırken, ikincil mikroplastikler büyük plastik malzemelerin zamanla parçalanması ile oluşmaktadır. Vücuda giriş yolları ise sindirim sistemi, solunum yoluyla ve cilt vasıtasıyla olabilir. Son yapılan araştırmalarda mikroplastiklerin kan plazmasında, damar yapılarında ve kalp dokusunda tespit edildiği görülmüştür.”
Damar Sağlığı Üzerindeki Olumsuz Etkiler
Mikroplastiklerin kan damarlarındaki etkilerini belirten Dr. Öğr. Üyesi Okşen, özellikle nanoplastiklerin damar duvarına ulaşarak endotel disfonksiyonu, kronik iltihaplanma ve oksidatif stres yoluyla kalp krizi ve inme riskini artırdığını açıkladı. 2025 yılında San Diego’da gerçekleştirilen ACC.25 Kongresi’nde elde edilen verilere göre, karotis endarterektomi yapılan hastaların damar plaklarının yüzde 58’inde mikroplastik bulunduğunu, bu grubun takip sürecinde, kalp krizi, inme veya ölüm riskinin 4,5 kat arttığını belirtti.
Önerilen Bireysel ve Toplumsal Önlemler
Bireylerin mikroplastiklerin etkilerinden korunması amacıyla alabileceği önlemlere de dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Okşen, “Tek kullanımlık plastiklerden kaçınmalıyız, ayrıca plastik kaplarda yiyecek ve içecekleri ısıtmaktan kaçınmalıyız. Cam şişeler veya filtrelenmiş su tercih edilmeli, sentetik yerine doğal liflerden oluşan tekstiller kullanılmalıdır. Balık ve deniz ürünleri için güvenilir kaynaklardan alışveriş yapmak oldukça önemlidir” diyerek uyarılarda bulundu.
Dr. Okşen, toplumsal önlemlere de vurgu yaparak, “Mikroplastik içeren ürünlerin yasaklanması, plastik üretimi ve geri dönüşüm süreçlerinin sıkı bir şekilde denetlenmesi, gıda ambalajlarında plastik kullanımının azaltılmasının önemi büyüktür. artık kalp-damar sağlığı ve çevre sağlığı birbirinden ayrı düşünülemez. Mikroplastikler gibi tehditler, hem bireysel alışkanlıkların hem de toplumsal politikaların gözden geçirilmesini zorunlu kılıyor” diyerek sözlerini tamamladı.