2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, periferik bağışıklık toleransı üzerine yaptığı keşiflerle Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi’ye verildi.

2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü Sahipleri Açıklandı

2025 Nobel Fizyoloji ya da Tıp Ödülü, periferik bağışıklık toleransı konusundaki önemli katkılarıyla Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi’ye verildi.

İsveç’in başkenti Stockholm’de bulunan Karolinska Enstitüsü’ne bağlı Nobel Komitesi, ödülün sahiplerini duyurdu. Komite Genel Sekreteri Thomas Perlmann düzenlediği basın toplantısında, “Bugün, 2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü periferik bağışıklık toleransıyla ilgili keşifleriyle Mary Brunkow, Fred Ramsdell ve Shimon Sakaguchi’nin paylaşmasına karar verdik.” ifadesini kullandı.

T Hücrelerinin Yönetimi Üzerine Çalışmalar

Bu ödül, zararlı T hücrelerinin nasıl kontrol altında tutulduğuna yönelik yapılan buluşları odak noktası haline getiriyor. Nobel Komitesi Üyesi ve Karolinska Enstitüsü Romatoloji Profesörü Marie Wahren-Herlenius, bu keşfin bağışıklık sistemimizi nasıl düzenli tuttuğuna ve mikrop savaşlarında aynı zamanda otoimmün hastalıklardan nasıl korunduğuna ışık tuttuğunu vurguladı.

Wahren-Herlenius, “Bağışıklık sistemimiz çeşitli mikropla sürekli olarak karşılaşıyor ve bizi bu mikroplara karşı korumak için gelişiyor. Bağışıklık sistemimizdeki özel T hücreleri, enfeksiyonlarla savaşmamıza yardımcı olurken, oto-reaktiflik durumları da yara açabilecek şekilde vücudun kendi yapılarıyla eşleşiyor.” sözleriyle T hücrelerinin kritik vazifelerini tanımladı. Oto-reaktif T hücrelerinin diyabet, multipl skleroz ve romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklara sebep olabileceğini belirtti.

Oto-tolerans Süreci ve Zaaflar

Wahren-Herlenius, “İlk tenha yıllarımızda, T hücrelerimiz kemik iliğinde gelişir ve timüse geçerler. Burada zararlı olan oto-reaktif hücreler merkezi tolerans süreciyle ortadan kaldırılır. Ancak bazı oto-reaktif hücreler bu testi geçerek dolaşım sistemine girebiliyorlar. 2025 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, bu potansiyel tehlikeyi nasıl yöneteceğimizi keşfetmek üzerine.” şeklinde konuştu.

Keşif, Yeni Tedavi Fırsatları Sunuyor

Komitenin açıklamasında, keşfin yeni bir araştırma alanı oluşturduğuna ve kanser ile otoimmün hastalıklar için yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine zemin hazırladığı belirtiliyor.

Brunkow ve Ramsdell, Amerika Birleşik Devletleri’nde, Sakaguchi ise Japonya’da yaşamaktadır. Mary E. Brunkow, Washington’daki Institute for Systems Biology’de kıdemli program yöneticisi olarak görev yaparken, Frederick J. Ramsdell, Kaliforniya’da Sonoma Biotherapeutics adlı şirketin bilimsel danışmanlığını üstlenmektedir. Shimon Sakaguchi ise Osaka Üniversitesi’nde immünoloji alanında çalışmalarına devam ediyor.

Nobel Tıp Ödülü’nü alan bu bilim insanları, İsveç Kralı tarafından altın madalya ve 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1,2 milyon dolar) ödüllerini almaya hak kazandılar. Geçtiğimiz yıl Nobel Tıp Ödülü, mikroRNA üzerine yürüttükleri araştırmalar dolayısıyla Victor Ambros ve Gary Ruvkun’a verilmişti.

Nobel Ödülleri Tarihi ve Önemi

Nobel Ödülleri, İsveçli bilim insanı Alfred Nobel’in, mal varlığının insanlığa en yararlı olanların ödüllendirilmesi için kullanılmasını talep eden vasiyeti çerçevesinde oluşturulmuştur. 1900 yılında kurulan Nobel Vakfı, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp dallarında en başarılı birey veya organizasyonlara ödül takdim ediyor. Ayrıca, 1968 yılında İsveç Merkez Bankası tarafından yapılan bağış ile kurulan Nobel Ekonomi Ödülü de ekonomi alanında başarılı olanlara verilmektedir. Albert Einstein, Marie Curie gibi tanınmış isimler Nobel Ödülü kazananları arasındadır.