Uluslararası Adalet Divanı’ndan İsrail’e Kritik Yükümlülükler
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), İsrail’in Birleşmiş Milletler (BM) tarafından Gazze’de yürütülen insani yardım faaliyetlerine engel olduğu yönündeki danışma görüşünü paylaştı. Mahkeme, “İsrail, bölgedeki halkın temel ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdür” ifadesine yer verdi.
UAD Başkanı Yuji Iwasawa Açıklamalarda Bulundu
UAD Başkanı Yuji Iwasawa, mahkemenin aldığı kararı açıklarken, İsrail’in 7 Ekim 2023 sonrası süreçte Gazze’ye yönelik askeri operasyonlar sırasında insani yardımların önemli ölçüde sınırlı kaldığına dikkat çekti. Iwasawa, 2 Mart ile 18 Mayıs 2025 arasında Gazze’ye hiçbir yardım malzemesinin girmesine izin verilmediğini belirtti. Ayrıca, İsrail Meclisi’nin 28 Ekim 2024’te, UNRWA’nın faaliyetlerini yasaklama yönünde karar aldığını da vurguladı.
Gazze’de Yaşanan İnsani Felaket
İwasawa, bu durumun bölge halkı üzerinde felaket etkileri yarattığını ifade etti. UAD, Gazze Şeridi’nde Birleşmiş Milletler’e ait okul binaları ve sağlık tesislerine yönelik çok sayıda saldırı gerçekleştirildiğini bildirdi. BM Genel Sekreteri’nin, 7 Ekim 2023 ile 20 Ağustos 2025 tarihlerinde Gazze’de 531 yardım görevlisinin hayatını kaybettiğini duyurduğu aktarıldı.
Yeni Dağıtım Sistemi ve Karşı Duruş
UAD Başkanı, İsrail’in 27 Mayıs 2025’te Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) aracılığıyla yeni bir dağıtım sistemi başlattığını belirtti. Bununla birlikte, BM ve diğer sivil toplum kuruluşlarının bu sistemin insani ilkelerle uyumsuz olduğunu ve halkın ihtiyaçlarını karşılayamadığını önemle vurgulayarak, bu nedenle iş birliği yapmayı reddettiğini açıkladı.
İsrail’in Yükümlülükleri ve Cenevre Sözleşmesi
Başkan Iwasawa, İsrail’in Gazze üzerinde artan kontrolü ile birlikte yükümlülüklerinin de önemli ölçüde fazlalaştığını belirtti. UAD, delillerin değerlendirilmesi sonrasında Gazze’de bulunan halkın, Dördüncü Cenevre Sözleşmesi’nin 59. maddesi gereğince yetersiz bir biçimde destek gördüğüne varmıştır. Bu bağlamda, işgalci güç olarak İsrail’in yardım programlarını kabul etme zorunluluğuna dikkat çekildi.
UNRWA Üyeleri ve İddialar
UAD, İsrail’in UNRWA çalışanlarının Hamas üyesi olduğu yönündeki iddialarını da kanıtlayamadığını bildirdi. UAD, tüm BM üyesi devletlerin Filistin meselesinde BM ile işbirliği yapması gerektiğini; ayrıca, ilgili kuruluşlarla işbirliğini reddetmenin kabul edilemez olduğunu belirtti.
İsrail’in Yardım Sağlama Yükümlülüğü
İsasawa, BM Genel Kurulu’nun talebiyle alınan karar çerçevesinde, İsrail’in insani hukuk çerçevesinde sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini aktardı. Mahkeme, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında halkın temel ihtiyaçlarını sağlama gerekliliğinin altını çizdi. Ayrıca, İsrail’in UNRWA ve diğer insani yardım kuruluşlarına destek sağlamakla yükümlü olduğu 1’e karşı 10 oyla kabul edildi.
Geçtiğimiz yıl, BM Genel Kurulu İsrail’in UNRWA’nın Gazze’deki yardım faaliyetlerini yasaklama kararını almasının ardından, UAD’dan danışma görüşü istemişti. UAD, nisan ayında birçok ülke ve kuruluşun sunduğu delilleri incelemişti. İsrail, insani yardım geçişine kısmen izin vermiş fakat BM yetkilileri, bu yardımların Gazze’deki insani krizi hafifletemediğini açıklamıştı.