Vecihi Hürkuş’un ‘Vecihi’ adını taşıyan uçağıyla ilk havalanmasının üzerinden tam bir yüzyıl geçerken, Türkiye’nin ilk uçak üretim merkezi olan TOMTAŞ, 2023 yılında yeniden ayağa kalkarak milli havacılık ve savunma sanayisine katkı sunmaya devam ediyor. TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Ferhat Çakır, “TOMTAŞ, 100 yıl sonra yarım kalan bu hikayeyi canlandırmayı hedefliyor; dedesinin mirasıyla elinden gelenin en iyisini yapacak” şeklinde ifade etti.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan, ancak hikayesi tamamlanmamış olan Türkiye’nin ilk uçak fabrikası TOMTAŞ, milli projelerin üretimine devam ediyor. Yönetim Kurulu Üyesi Ferhat Çakır, “TOMTAŞ; kuruluşu 1924-1925 yıllarına uzanan Türk havacılığının öncüsüdür. Anlamı Tayyare ve Motortürk Anonim Şirketi’dir. İlk yapım aşamasında Türkiye Cumhuriyeti ile Alman Junkers şirketinin ortaklığıyla faaliyete geçmiştir. 1925 yılında ilk havacılık üretimlerine başlayarak, 1926 yılında Kayseri’deki tesislerde A20 uçaklarını üretmiştir. Ardından, 1927’de ilk uçuş gerçekleştirilmiş, ve fabrikanın ismi Kayseri Tayyare Fabrikası olarak değişerek tamamen Türk Devleti’nin yönetimi altına geçmiştir. 1950 yılı itibarıyla ise 2. Hava İkmal Bakım Merkezi olarak işlevine devam etmektedir. 2023 itibarıyla, yarısı TOMTAŞ Yatırım A.Ş. girişimcileri, yüzde 49’u ise TUSAŞ ve ASFAT’ın ortaklığında tekrar faaliyete geçirilmiştir. Tesisimiz HÜRJET, HÜRKUŞ, KAAN gibi projelere ve GÖKBEY, ATAK helikopterleri ile ANKA gibi milli ürünlere detay parça üretimi yapmaktadır ve Airbus ile Boeing gibi devlere de parçalar imal etmeye devam etmektedir” dedi.
Çakır, HÜRJET projesinin yerli motoruyla birlikte Kayseri’den uçmasının planlandığını ifade ederek, “1925-1926 yıllarında yarım kalan bu hikaye, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar Paşa’nın dediği gibi başarı hikayesine dönüşsün diye devlet ve millet bir araya gelerek çalışmalara yeniden başlamıştır. Bu yıl sonunda HÜRJET’in detay montajına başlayacağız. 2027’de TOMTAŞ’ın ürettiği ilk uçakların 100. yılı ile birlikte HÜRJET’in nihai montajını yaparak, Kayseri Havalimanı yanındaki tesislerden yerli motorlarla havalanmasını hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
Çakır, Vecihi Hürkuş’un 1925’te TOMTAŞ’a katıldığını ve Almanya’da Türk mühendislerin eksikliklerini tespit ettiğini belirterek, “Kendi ürettiği ‘Vecihi’ isimli uçağın ilk uçuşunu Kayseri’den Ankara’ya 100 yıl önce gerçekleştirdi. Ancak, bu başarıya giden yolda zorluklar ve engellerle karşılaşarak projesi yarım kalmıştır. TOMTAŞ, dedesinin mirasıyla elinden geleni yapacaktır” diye ekledi.