Semt Pazarları Tehdit Altında
Düzensiz ve agresif satış tutumları, kentsel tüketicilerin semt pazarlarından uzaklaşmasına sebep olarak alışverişlerini büyük süpermarketlere yönlendirdiği bildirildi. Uzmanlar, bu durumun yerel ekonomide olumsuz etkilere yol açtığını ve kazançların şehir dışına aktığına dikkat çekiyor.
Yerel Ekonominin Önemi
Semt pazarlarının şehir ekonomisi, kırsal kalkınma ve sosyal denge açısından önemi giderek artıyor. Ancak son yıllarda artan ulusal ve uluslararası market zincirleri, bu pazarların geleceğini tehdit eder hale geldi. Pazarlardaki düzensizlik ve yetersiz altyapı, bazı pazarcıların olumsuz tutumları ile birleşince alışveriş deneyimini etkiliyor. Tezgahların düzensiz yerleşimi, yüksek sesle satış yapma ve rahatsız edici davranışlar, şehirli müşterilerin pazarlara karşı ilgisini azaltıyor. Bu durum, hem tüketicilerin pazarları tercih etmemesine hem de üreticilerin satışlarının düşmesine yol açıyor. Uzmanlar, pazarcıların eğitilmesi ve pazar alanlarının düzenli, güvenli ve konforlu bir alışveriş ortamı sunacak şekilde yeniden düzenlenmesinin şart olduğunu belirtiyor.
Yerel Tüketimin Azalması
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, semt pazarlarındaki düzensizlik ve anlaşılmazlıklar üzerine yaptığı değerlendirmede, “Semt pazarlarındaki genel düzensizlik ve bazı pazarcıların müşterilere karşı olan tutumları, şehirli alıcıların pazara olan ilgisini azaltıyor. Bu da yalnızca alışveriş deneyimini değil, aynı zamanda yerel üreticilerin gelirlerini de olumsuz etkiliyor ve tüketicileri büyük marketlere yönlendiriyor. Alışverişin marketlere taşınmasıyla birlikte, yerel ekonominin dengesi bozuluyor ve para şehir dışına çıkıyor” şeklinde konuştu.
Semt Pazarlarında Yenilik İhtiyacı
Prof. Dr. Yılmaz, mevcut pazarların modern standartlarda rehabilite edilmesi gerektiğini vurgulayarak, “Semt pazarları, farklı mahalleler için merkezi konumlarda, ulaşım açısından rahat ve kötü hava şartlarına karşı koruma sağlayan alanlar olmalıdır” dedi. Pazarlar yalnız ticaret alanı olarak değil, sosyal yaşam alanı olarak da değerlendirilmelidir. Yılmaz, pazarlardaki temizlik, güvenlik ve ulaşım sorunlarına dikkat çekerek, “Yaşlılar, engelliler ve çocuklu aileler için uygun düzenlemeler yapılmalı; sabit ya da seyyar tuvaletler, ibadet alanları ve dinlenme yerleri gibi olanaklar sağlanmalıdır” ifadesini kullandı.
Market Tekelleşmesi Sorunu
Prof. Dr. Yılmaz, yerli ve yabancı sermayeli büyük market zincirlerinin hızlı bir şekilde yükselmesinin, semt pazarları üzerinde ciddi baskılar oluşturduğunu belirtti. Yılmaz, “Market zincirleri, sözleşmeli tarım aracılığıyla üreticiden doğrudan ürün alıyor ve bu da pazarların işlevini kaybetmesine yol açıyor. Bu durum yerel üreticilerin gelirlerini azaltıyor, ayrıca şehirde elde edilen finansmanın dışarıya akmasına neden oluyor. Pazarlar, üretici ve tüketici arasında denge sağlayarak, düşük gelirli bireyler için de önemli bir destek sunmaktadır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
Semt Pazarlarının Stratejik Önemi
Yılmaz, semt pazarlarının şehirdeki tarım alanlarından elde edilen ürünlerin doğrudan halka ulaşmasını sağladığını ifade etti. “Üretici, pazar ve müşteri üçgeninde gerçekleşen işlemler, paranın şehir içinde kalmasını sağlıyor. Bu yapı zayıfladığında, şehir ekonomisi olumsuz etkileniyor. Bu nedenle semt pazarları yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda stratejik bir öneme sahiptir” dedi.
Özensiz Planlama Sorunu
Prof. Dr. Yılmaz, pazar alanlarının hem pazarcıların hem de müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. “Semt pazarları, toplum hizmeti amacı taşır. Ancak mevcut karışıklık ve yetersiz denetimler, pazarları hem vatandaş hem de esnaf için zorlayıcı hale getirmiştir. Pazarlar temiz, düzenli ve güvenli olmalı ve şehir halkının ilgisini çekecek şekilde tasarlanmalıdır” açıklamasında bulundu.
Pazarların Sosyal Etkileri Unutulmamalı
Cevdet Yılmaz, planlama eksikliği yüzünden semt pazarlarının kötü sonuçlar doğurabileceğine işaret etti. “Eğer pazarlar iyi planlanmaz ve doğru yer seçimi yapılmazsa, bu durum çevrede yaşayan insanların temel haklarını ihlal edebilir. Pazar günlerinde dar sokakların trafiğe kapatılması, acil hizmetlerin erişimini engelliyor. Aynı zamanda kurulan çadırlar ve branda, çevredeki evlerde oturanlar için ciddi zorluklar yaratabilir. Sadece ekonomik değil, sosyal etkiler de göz önünde bulundurulmalı” diyerek sözlerini sonlandırdı.
