**Derepazarı’nda Çüme Geleneği: Rize’nin Vazgeçilmez Lezzeti**
Rize’nin Derepazarı ilçesinde yaşayan 63 yaşındaki emekli Metin Çelik, Rize’nin en geleneksel lezzetlerinden biri olan çüme yapım sürecini ve bunun bölgedeki kültürel önemini açıkladı.
Çüme: Bir Eşsiz Tat
Çüme, cevizli sucuk olan ‘köme’ ile birçok benzerlik taşırken, onu farklı kılan en büyük özellik, yapımında kullanılan siyah kokulu üzümün (isabella) rolüdür. Çelik, çümenin hazırlanışı hakkında şunları belirtti: “Çümenin en önemli bileşeni bölgede ‘kokulu kara üzüm’ olarak bilinen kara üzümdür. Üzümü ezip suyunu çıkarıyoruz, ardından mısır unu ve nişasta ekliyoruz. Cevizleri iplere dizip, bu ipe hazırladığımız şırayı bir veya iki kez batırıyoruz. Sonrasında odalarda veya soba kenarında kurutmaya bırakıyoruz. Yaklaşık bir hafta içinde tüketime hazır hale geliyor.”
Geleneklerin Sürekliliği
Çelik, çümenin tarihi geçmişini de vurgulayarak, “Bu tatlı, kuşaklardır yapılıyor. Ninemin ninesinden beri süregelen bir gelenek. Eskiden her evde bulunurdu. Kış aylarında enerji sağlamak için üzüm ve ceviz saklanırdı” şeklinde ifade etti.
Aile İçin Üretim
Çelik, çümenin ticari bir amaçla yapılmadığını ve aile içinde tüketilmek üzere hazırlandığını vurgulayarak, “Bunu satmak için değil, ailemizle paylaşmak için yapıyoruz. Hem maliyetli hem de emek istiyor. Genelde bu lezzeti yapanlar, çocuklarına ve torunlarına ikram eder, misafirlere sunar” dedi. Çelik, çümenin çocukluk yıllarındaki önemine de değinerek, “Çatıya asılan çümeden gizlice alırdık. Kilitli alanlar bile olsa bir yolunu bulup alırdık” diyerek, geleneğin aile içindeki yerini aktardı.
Enerji Veren Besin
Siyah üzüm ve ceviz kombinasyonunun yüksek enerji verdiğini belirten Çelik, “Bir bardak çay ile birlikte tüketildiğinde hem ısıtır hem de tok tutar. Üzüm kan yapar, ceviz ise besleyicidir” dedi.
Bugün, bölgede üzüm yetişen birçok köyde yapılmaya devam eden çüme, hem kültürel mirasın bir parçası hem de geleneksel bir kış lezzeti olarak öne çıkıyor.
