İran Dışişleri Bakanlığı’ndan BMGK’nın Yaptırım Tasarısını Reddetmesine Sert Tepki

BM Güvenlik Konseyi’nin Yaptırım Tasarısını Reddetmesi Kınandı

İran Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) ülkesine yönelik yaptırımları kalıcı olarak kaldırmayı planlayan karar tasarısını reddetmesini sert bir dille kınadı. Açıklamada, bu kararın BMGK’nın itibarı üzerinde olumsuz bir etki yarattığı ve diplomasi süreçlerine zarar verdiği ifade edildi. Ayrıca, Avrupa ülkelerinin BMGK’daki tutumları, daha önce kaldırılan yaptırımların geri getirilmesini hedefliyor olması nedeniyle “hukuksuz, temelsiz ve provokatif bir eylem” olarak nitelendirildi.

İran’dan Avrupa Üçlüsüne Tepki

İran, BMGK’nın, nükleer taahhütlerle ilgili karar tasarısını geri çevirmesinin yanı sıra, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın (E3) 2015’teki nükleer anlaşma ile kaldırılan yaptırımların tekrar uygulanması konusunda attıkları adımlara da sert bir tepki gösterdi. Bu konuda yapılan açıklamada, 2231 sayılı BMGK kararının, nükleer anlaşmanın vazgeçilmez bir parçası olduğuna ve bu karar sayesinde İran’ın nükleer programının barışçıl yönünün teyit edildiğine vurgu yapıldı. Ayrıca, 2006-2009 yıllarındaki tüm BMGK kararlarının sona erdiği ve nükleer dosyanın Eylül 2025’te BMGK gündeminden çıkarılacağı hatırlatıldı.

Provokatif Eylemler E3 Ülkelerinden

Açıklamada, E3 ülkelerinin yaptırımları geri getirme çabalarının, İsrail ve ABD’nin İran’a yönelik yasadışı saldırılarının gerçekleştirildiği bir dönemde “yıkıcı bir adım” olabileceğine dikkat çekildi. Ayrıca, bu saldırıların uluslararası hukuku ihlal ettiği ve barışı ciddi şekilde tehdit ettiği belirtildi. Avrupa ülkelerinin, yaşanan bu saldırıları kınamak yerine hukuksuz bir duruma ortak oldukları vurgulandı.

UAEA Mutabakatının İhmal Edilmesi

İran Dışişleri Bakanlığı, açıklamada ayrıca E3 ülkelerinin, İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında varılan 9 Eylül 2025 tarihli mutabakata değer vermediğine dikkat çekti. Bu mutabakatın, uluslararası toplumda olumlu bir karşılık bulduğu ifade edildi. E3 ülkeleri, ‘snapback’ mekanizmasındaki en büyük gerekçelerinin İran’ın UAEA ile işbirliği yapmaması olduğu konusunda anlaşmazlık yaşadığı dile getirildi.

Diplomasiye Açık Olunmasına Rağmen İkili Tutum

Açıklamada, İran’ın her zaman diplomasi ve diyalog yolunu açık tuttuğu ancak Avrupa ülkelerinin ABD’nin hukuksuz ve tek taraflı politikalarının arkasından gittiği ifade edildi. E3 ülkelerinin BMGK’daki tutumunun, yaptırımların geri getirilmesini hedefleyen bir girişim olduğu ve bunun yan etkilerinin doğrudan ABD ve Avrupa ülkelerine ait olacağı belirtildi.

Uluslararası Topluma Yapılan Çağrı

Son olarak, İran’ın barışçıl nükleer programının halk iradesine dayandığı ve bu doğrultuda kararlı bir şekilde ilerlemeye devam edeceği vurgulanarak, hukuksuz eylemlere karşı müsamaha gösterilmeyeceği kaydedildi. Uluslararası topluma, E3 ülkelerinin attığı bu adımın reddedilmesi çağrısında bulunuldu.

BMGK Oylamasının Sonuçları

Daha önce BMGK, BM yaptırımlarının kalıcı olarak kaldırılmasını hedefleyen tasarıyı reddetmişti. Oylama sırasında Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir destek verirken, İngiltere, Fransa ve ABD’nin de aralarında bulunduğu 9 ülke karşı oy kullandı; Guyana ve Güney Kore ise çekimser kaldı.

Snapback Mekanizması Üzerine Bilgiler

E3 ülkeleri, 28 Ağustos’ta BM Güvenlik Konseyi’ne yaptığı bildiride, İran ve büyük güçler arasında imzalanan nükleer anlaşma çerçevesinde geri adım atma mekanizmasının harekete geçirildiğini belirtmişti. Bu durum, BM’nin İran’a yönelik yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesi ihtimalini gündeme getirmişti. Özellikle, bu yaptırımlar, İran’ın nükleer anlaşmaya uymadığı durumda diğer ülkelerin uluslararası yaptırımları yeniden uygulamalarına olanak sağlıyor.

JCPOA Anlaşması ve Gelişmeler

İran, 2015’te İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve ABD ile Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) imzalamıştı. Bu anlaşmaya göre İran, yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını kısıtlama taahhüdünde bulunmuştu. Ancak ABD’nin 2018 yılında anlaşmadan tek taraflı çekilmesi, İran’ın nükleer taahhütlerini kademeli olarak azaltmasına yol açtı.