Doç. Dr. Yaşar Barut: “Çocukların Dijital Cihazlarla Erken Tanışması Gelişimlerinde Ciddi Sorunlar Yaratarak Duygusal Düzenleme Becerilerini Engelleyebilir”

Çocuklarda Dijital Cihaz Kullanımının Zihinsel Gelişime Etkileri

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü’nden Doç. Dr. Yaşar Barut, çocukların erken yaşlarda dijital cihazlarla tanışmasının zihinsel, duygusal ve sosyal açıdan olumsuz etkiler yarattığına dair uyarılarda bulundu. Özel olarak 0-6 yaş aralığındaki çocukların ekran önünde harcadığı zamanın artmasının, gelişimsel riskler taşıdığını vurguladı.

Erken Yaşta Ekran Kullanımı ve Gelişimsel Sorunlar

Doç. Dr. Barut, “Çocukların beyin gelişiminin en hızlı olduğu 0-6 yaş dönemi, deneyimsel öğrenme, oyun oynama ve sosyal etkileşim için kritik bir süreçtir. Bu dönemde telefon gibi pasif ekranların fazla kullanımı, dili anlama ve duygusal ifadeleri geliştirme yeteneklerinde gecikmelere yol açabilir,” şeklinde konuştu.

Dikkat Eksikliği ve Uyku Problemleri

Uzun süreli dijital cihaz kullanımının çocuklarda dikkat dağınıklığı, uyku bozuklukları ve sosyal becerilerin zayıflamasına yol açabildiğini belirten Barut, “Araştırmalar, ekran maruziyetinin dikkat eksikliği, hiperaktivite ve uyku problemleri ile ilişkilendirildiğini göstermektedir. Hızlı görsel geçişler, çocukların dikkat sürelerini kısaltmaktadır. Ayrıca mavi ışığın etkisiyle uyku hormonlarının baskılanması, çocukların uykuya dalmasını zorlaştırır,” dedi.

Duygusal Düzenleme Üzerindeki Etkileri

Ebeveynlerin çocukları sakinleştirmek için dijital cihazlara başvurduğunun altını çizen Barut, bu durumun uzun vadede duygusal düzenleme problemlerine neden olabileceğini belirtti. “Telefonun bir ‘sakinleştirici’ veya ‘ödül aracı’ olarak kullanılması, çocukların zor duygularla başa çıkmayı öğrenmesini engelleyebilir,” dedi.

Ailelere ve Öğretmenlere Öneriler

Doç. Dr. Barut, anne-baba ve öğretmenlerin çocuklara teknoloji kullanımı konusunda örnek olmalarının çok önemli olduğunu ifade etti. “Ebeveynlerin kendi ekran kullanımlarına dikkat etmesi, çocuklara sınır koymalarını kolaylaştırır. Özellikle küçük yaş grubundaki çocukların günlük ekran süresinin 1 saati aşmaması gerekiyor. Kitap okumak, açık havada oyun oynamak gibi etkinliklerle çocukların meşgul edilmesi çok daha faydalıdır,” şeklinde bilgi verdi.

Medya Okuryazarlığının Önemi

Çocukların dijital medya kullanımı konusunda bilinçli bireyler haline gelmesi için devlet politikalarının da desteklenmesi gerektiğini belirten Barut, “Medya okuryazarlığı, okul müfredatlarına entegre edilmeli ve ailelere rehberlik hizmetleri sunulmalıdır. İskandinav ülkelerinde yapılan ‘ekran detoksu’ günleri gibi uygulamalar, çocukların teknolojiyle sağlıklı ilişkiler kurmalarını destekler,” ifadelerini kullandı.