Diyarbakır Ulu Cami’nin Tarihi ve Kültürel Önemi
Diyarbakır’ın en bilinen yapılarından biri olan Ulu Cami, 3 bin 400 yıllık tarihi geçmişi ile öne çıkıyor. Ziyaretçilerine sunduğu zengin kültürel miras, tarihi dokusunu korumaya devam ediyor. Caminin içindeki 45 kitabe arasında bulunan Latince bir örnek, özellikle dikkat çekiyor.
Latince Kitabenin Gizemi
Uzmanların değerlendirmelerine göre, bu kitabe 4. yüzyılda, Doğu Roma döneminde devşirilmiş bir taş üzerine yazılmış. Kitabe, dönemin valisinin adını, bazı resmi unvanları, bir din adamının ve muhtemelen bir çocuğun ismini içeriyor. Tahminler, bu taşın bir çocuk mezarına ait olabileceği veya bir yöneticinin bir görevlendirme ya da takdir belgesi niteliğinde hazırlanmış olabileceğini ortaya koyuyor. Ancak, kitabe ne yazık ki eksik durumda; sadece sınırlı bir kısmı okunabiliyor ve taşın tamamı günümüzde kayıptır. Latince yazılmış bu eşsiz eser, Ulu Cami’nin kuzey kısmında, Şafiler bölümünün hemen bitişiğinde, yerden yaklaşık 2.5 metre yükseklikte yer alıyor.
Kültürel Mirasın Taşıyıcısı
Ulu Cami, tarihi belgeleriyle yalnızca İslam medeniyetini değil; aynı zamanda çeşitli dönemleri ve kültürleri de içinde barındırdığını gözler önüne seriyor. 22 kitap yazan araştırmacı yazar Abdulaziz Yatkın, bu eserlerin 10 tanesinin Diyarbakır tarihi ile ilgili olduğunu belirtiyor. Yatkın, en yeni kitaplarından birinin ‘Beşinci Harem Şehri Diyarbakır Ulu Camii Külliyesi’ üzerine olduğunu vurguladı. Ulu Cami’nin zengin tarihi, 3 bin 400 yıllık köklü geçmişiyle ön plana çıkıyor. Yatkın, “Bu yapının içinde toplam 45 kitabe mevcuttur. Her bir kitabenin özel bir hikayesi ve anlamı bulunmaktadır. İlginç olanlardan biri, tahminen devşirilmiş bir taş olan ve MS 4. yüzyıla ait olan Latince kitabe. Bu kitabe, o dönemin unvanları ile valinin adını, bir din adamının ismini ve bir çocuğun adını içeriyor. Bu mezar taşı olabilir ya da bir yöneticinin resmi belgesi niteliğindedir. Kitabe eksik, sadece bir bölümü okunabiliyor ve taşın diğer kısmı kayıptır. Bu Latince eser, Ulu Cami’nin kuzey kısmında, Şafiler bölümüne bitişik, yerden yaklaşık olarak 2.5 metre yükseklikte yer almaktadır,” sözleriyle önemli bilgileri paylaştı.
Ulu Cami, geçmişten günümüze köprü vazifesi görmeye devam ediyor ve her ziyaretçisine tarihin derinliklerini hissettiriyor.
