“Demans ve Alzheimer: Klinik Psikolog Ecem Özcan Tatlıdil’den Kapsamlı Değerlendirme”

Demans ve Alzheimer: Risk Faktörleri Neler?

Klinik Psikolog Ecem Özcan Tatlıdil, Alzheimer ve Demans’ın 65 yaş üzerindeki bireylerde daha sık görüldüğünü kaydetti. Tatlıdil, “Alzheimer ve Demans, sessiz biçimde gelişen zihinsel çöküşlerdir. Kadınlar, erkeklerden daha fazla risk altındadır. Düşük eğitim seviyesine sahip bireyler arasında bu hastalık daha yaygın görülmektedir. Ayrıca kafa travmaları, yüksek kolesterol, Tip-2 diyabet ve sürekli yüksek kan şekeri seviyeleri de önemli risk faktörleri arasında yer almaktadır” şeklinde bilgi verdi.

Dementia: Zihinsel İşlevlerdeki Bozulma

Demansın, hafıza, dikkat, dil, karar verme ve günlük yaşam becerileri gibi zihinsel işlevlerdeki progressive bir bozulma olarak tarif edildiğini belirten uzmanlar, Tatlıdil’le birlikte bu hastalık hakkında detaylı açıklamalarda bulundu. Psikolog, demansın tek bir hastalık olmadığını ve birçok farklı hastalığın bu durumun ortaya çıkmasına neden olabileceğini vurguladı. “Alzheimer hastalığı, demans tablosunun en yaygın sebeplerinden biridir” diyerek durumu özetledi.

Alzheimer ve Demans Arasındaki Farklar

Tatlıdil, Alzheimer ve Demans arasında net bir ayrım olduğuna dikkat çekti. “Demans, genel bir terimdir; Alzheimer ise bu terim altında en yaygın görülen hastalıktır. Tüm Alzheimer hastaları demanslıdır, ancak her demans hastasında Alzheimer hastalığı mevcut değildir. Demans içerisinde en sık rastlanan tür Alzheimer’dır ve tüm demans vakalarının yaklaşık yüzde 60-70’ini oluşturmaktadır” dedi.

Demans Belirtileri ve Evreleri

Yaşlanma ile birlikte hafif unutkanlık ve dikkat problemlerinin yaşanabileceğini belirten Tatlıdil, bu durumun senilite olarak adlandırıldığına vurgu yaptı. “Ancak tüm bu yaşamsal değişiklikleri demans olarak adlandırmak yanlıştır. Demans durumunda, daha belirgin semptomlar, yön bulma zorluğu, davranış bozuklukları ve karar verme güçlükleri gözlemlenmektedir” ifadelerini kullandı. Alzheimer hastalığının dört evresini de belirterek, “Ilımlı Bilişsel Bozukluk’tan, ilerleyen evrede hastanın kişisel bakımının dahi yapılamayacak seviyeye geldiği noktaya kadar çeşitli evreler söz konusu” diye ekledi.

Kadınlar Daha Fazla Riskele Karşı

Alzheimer ve demansın sıklıkları üzerine konuşan Tatlıdil, “Kadınlar, erkeklerden daha yüksek bir risk altında bulunuyor. Eğitim düzeyine bağlı olarak, bu tür hastalıkların yaygınlığı artış göstermektedir. Kafa travmaları, yüksek kolesterol, diyabet ve hiperglisemi de başlıca risk faktörleridir. Ayrıca, sağlıksız beslenme, beyin hücreleri üzerinde olumsuz etkileyerek risk oluşturabilir. Uykusuzluk ve uyku düzensizlikleri ise bilişsel gerilemeye yol açmaktadır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

Erken Başlangıçlı Alzheimer ve Demans Tanısı

Tatlıdil, erken başlangıçlı Alzheimer’ın 65 yaşından önce görüldüğünü vurgulayarak, “Erken başlangıçlı Alzheimer, genellikle daha hızlı seyreder ve nadiren rastlanır. Geç başlangıçlı olanı ise 65 yaş sonrasında başlar ve daha yaygındır” dedi. Demans tanısı için genellikle üç temel kriterin arandığını belirten Tatlıdil, “Kişinin zihinsel işlevlerindeki belirgin bozulma, bu bozulmanın birden fazla alanda görülmesi ve günlük işlevlerin olumsuz etkilenmesi gereklidir” açıklamasında bulundu.

Demansın Belirtilerine Dikkat

Tatlıdil, demansın en yaygın üç belirtisini kognitif, davranışsal ve işlevsel belirtiler olarak açıkladı. Kognitif belirtiler arasında unutkanlık, kelime bulmada zorluk ve dikkat dağınıklığı yer almakta. Davranışsal belirtiler ise depresyon, kaygı ve huzursuzluğu kapsıyor. İşlevsel belirtilere dâhil olan sorunlar arasında ise alışveriş ve yemek yapma gibi normal günlük aktivitelerde yaşanan zorluklar bulunuyor.

Demansın Tedavisi Mümkün mü?

Tatlıdil, Alzheimer ve diğer nörodejeneratif demanslar için kesin bir tedavi olmadığını ifade ederek, “Ancak bazı ilaçlar belirtileri hafifletebilir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. Psikososyal destek, güvenli ortam sağlama ve uygun bakım planları ile hastaların desteklenmesi önemlidir. Fiziksel ve zihinsel aktivitelere devam etmek, sağlıklı beslenmek ve sosyal ilişkileri sürdürmek demans riskini azaltmada etkili olabilir” dedi.

Dünyada Demans Tanısı Koyulan Ortalamalar

Tatlıdil, dünyada her 3 saniyede bir bireyin demans tanısı aldığını, 2050 yılı itibarıyla bu sayının 150 milyonu geçmesinin beklendiğini açıkladı. Hastaların bakıma muhtaç aile bireylerine yönelik önerilerini ise şöyle sıraladı: “Tartışmalardan kaçının, hatırlatıcı ve basit ifadeler kullanın. Rutinlere sadık kalmak güven hissi yaratır ve ev prensiplerini tekrar gözden geçirmek önemli. En önemlisi, sabırlı olun. Zorlayıcı davranışlar hastalığın bir parçasıdır ve kişisel olarak algılanmamalıdır. Empati bu süreçte en büyük destek aracınızdır.”

Haber Kaynağı: İhlas Haber Ajansı