Düztabanlık Nedir? Uzmanından Açıklamalar
Memorial Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nde görevli Op. Dr. Muhammed Melez, çocuklarda sıkça karşılaşılan düztabanlık hakkında önemli bilgiler sunuyor.
Düztabanlık, ya da tıbbi terimle ‘pes planus’, çocukların ayak iç arkının düzleşmesi ve ayak tabanının tamamen yere temas etmesi ile kendini gösteren bir durumdur. Bu rahatsızlık genetik etkenlerin yanı sıra obezite, diyabet, romatizmal eklem iltihapları ve çeşitli ayak yaralanmaları gibi faktörlerden de kaynaklanabiliyor. Özellikle ayak ağrıları ve şişmelerle kendini belli eden düztabanlık, çocukların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir ve aileleri endişelendirebilir. Bu nedenle, çocukların sağlıklı bir yürüyüş geliştirebilmeleri için uzman desteği almak ve erken aşamada gerekli önlemleri almak büyük önem taşıyor.
Bebeklerin Doğal Düztabanlığı
Bebekler doğduklarında doğal olarak düztaban bir yapıya sahiptir. Bu durum, ayak tabanındaki yağ dokusunun fazlalığından kaynaklanan bir görünüm olarak değerlendirilmelidir. Çocuklar yürümeye başladıktan sonra, genellikle 6-10 yaşları arasında ayak arkları şekillenmeye başlar. Bu süreçte aileler, çocukları yürümeye başladıktan sonra içe basma problemine yönelik ortopedi hekimlerine başvuruyor. Bu bağlamda, ayak anatomisini iyi anlamak ve düztabanlığın bir hastalıktan ziyade doğal bir gelişim aşaması olup olmadığını ayırt etmek oldukça önemlidir.
Ayak Kemerinin Önemi
Ayak kemerleri, düzgün yürüyüş mekanizmasında kritik bir rol oynamaktadır. Bu kemerler, kemik, eklem ve bağ dokularının bir arada gelişimi sonucunda ortaya çıkar. Eğer çocuklarda ayak kemeri oluşum sürecinde bir sorun yaşanırsa, düztabanlık problemi de ortaya çıkabilir. Bu durum, ilerleyen dönemlerde ağrıya ve yürüyüş bozukluklarına neden olabilmektedir. Ayrıca, daha büyük çocuklarda ayağı bir arada tutan dokulardaki yaralanmalar ya da aşınmalar sonucu da düztabanlık gelişimi görülebilir.
Düztabanlık Türleri
Düztabanlık, farklı nedenlere bağlı olarak iki ana kategoride incelenmektedir.
– **Esnek Düztabanlık:** En yaygın form olan bu durum, çocukluk döneminde doğal bir seyre sahiptir. Ayak kemerine baskı yapıldığında kaybolan bu yapı, bazı çocuklarda ayak ve bilek çevresinde ağrıya neden olabiliyor. Genellikle aktif bir şikayet görülmezken, 10 yaşına kadar çocukların ayak gelişimi sürdüğünden, belirti veren çocuklar için özel tabanlık ve ayakkabılar önerilebilir.
– **Sert Düztabanlık:** Medial ayak arkının hiç oluşmaması durumu olan bu tip düztabanlık, doğuştan ya da sonradan kazanılmış bir bozukluğa işaret edebilir. Genellikle belirti gösterse de, doğuştan kaynaklanan nedenler arasında aksesuar naviküler kemik bulunurken, sonradan kazanılan nedenler arasında travma ve tendon yetmezliği gibi durumlar da yer almaktadır.
Riski Artıran Unsurlar
Bazı durumlarda genetik hastalıkların bir sonucu olarak düztabanlık gelişebilir. Zamanla düztabanlık riskini artıran unsurlar arasında obezite, diyabet, eklem iltihapları ve yaşlanmanın etkileri yer almaktadır.
Erken Teşhis Hayati Önem Taşıyor
Düztabanlık belirtilerinin erken dönemde tespit edilmesi, tedavi süreçlerini daha da hızlandırmaktadır. Bazı çocuklar hiçbir rahatsızlık hissetmezken, diğerleri günlük hayatta olumsuz etkiler yaşayabilir. Yapılan araştırmalar, esnek düztabanlık durumunda kullanılan tabanlık ve ayakkabıların normal ayak gelişimini olumsuz etkileyebildiğini göstermektedir. Bu nedenle, düztabanlığın doğal gelişim sürecinin bir parçası mı yoksa bir hastalık mı olduğunu doğru değerlendirmek gereklidir. Ancak belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda, uzman kontrolü altında sürecin dikkatle izlenmesi önemlidir.
