Eylül Ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’nde Kaydedilen Artışlar Üreticileri Olumsuz Etkiledi

**Eylül Ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi Artış Göstermeye Devam Ediyor**

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ne (Tarım-GFE) dair değerlendirmelerde bulundu. Çandır, Eylül ayında Tarım-GFE’nin aylık bazda yüzde 2,16 oranında bir artış gösterdiğini ifade ederek “Bu oran, 2015 yılından bu yana Eylül ayları ortalaması olan yüzde 1,80’in yüzde 20 üzerinde yer almaktadır. Böylelikle son 5 aydır devam eden aylık girdi fiyat artışları Eylül’de de sürmüştür.” şeklinde konuştu.

**Yıllık Artış Oranı Da Dikkat Çekici**

Eylül ayı için Tarım-GFE’nin yıllık artışının yüzde 34,60 olarak belirlendiğini aktaran Çandır, “Bu oran, son on yıl içerisinde Eylül ayları için ortalama seviyede bir artış göstermiştir. Son 7 aylık periyotta, Ağustos ayı dışında sürekli bir yükseliş gözlemlenmiştir. On yıllık ortalamalara göre aylık artış yüzde 20 üzerindeyken, yıllık artış ise ortalama seviyelerde kalmıştır.” diye ekledi.

**Girdi Kalemlerindeki Artışlar**

Eylül ayındaki Tarım-GFE’nin alt kalemlerine dikkat çeken Çandır, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarının aylık yüzde 2,29, yıllık yüzde 36,01 arttığını belirtti. Tohum fiyatlarının yüzde 6,76, enerji fiyatlarının yüzde 2,24, gübre fiyatlarının yüzde 1,32, ilaç fiyatlarının yüzde 0,93, veteriner hizmetlerinin yüzde 0,89, yem fiyatlarının yüzde 2,27, diğer kalemlerin ise yüzde 1,64 arttığı kaydedildi. Bunun yanı sıra, Eylül ayında yıllık tohum fiyat artışının yüzde 33,33, enerji fiyat artışının yüzde 24,06, gübrede yüzde 51,78, ilaçta yüzde 17,40, veteriner hizmetlerinde yüzde 56,97, yem fiyatlarında yüzde 38,34 ve diğer kalemlerde ise yüzde 39,15 seviyelerinde yükseldiği belirtildi. Çandır, “Bu rakamlar, Eylül ayları itibarıyla aylık ve yıllık bazda 2022 yılından sonra kaydedilen en yüksek oranlardır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

**Üretici Fiyat Endeksinde Yükseliş**

Başkan Çandır, TÜİK tarafından açıklanan Eylül ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 5,80 olarak belirlendiğini ifade etti ve “Bu oran, on yıllık Eylül ortalaması olan yüzde 1,74’ün oldukça üzerinde bir değer göstermektedir. Yıllık olarak ise yüzde 46,83 ile on yıllık ortalamanın çok üzerinde bir artış yaşanmıştır.” dedi. Ancak bu yıl içerisinde, sadece Mayıs, Haziran ve Eylül aylarında üretici aleyhine olmayacak şekilde bir durum gözlemlendiğini de sözlerine ekledi.

**Enflasyon Etkileri ve Gıda Fiyatları**

Çandır, ayrıca yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının tarımsal sektörü etkilediğini belirterek, Eylül’de yurtdışı üretici enflasyonunun aylık yüzde 2,01, yıllık ise yüzde 27,71 yükseldiğini aktardı. Yurtiçi üretici enflasyonunun ise aylık yüzde 2,52 ve yıllık yüzde 26,59 artış gösterdiğini kaydetti. Gıda kaleminin aylık enflasyonunun yüzde 6,77, yıllık ise yüzde 35 olduğunu bildiren Çandır, bu gelişmelerin tarıma dayalı imalat sanayiinde enflasyonun, tarım sektöründeki enflasyondan daha yüksek olduğunu teyit ettiğini ifade etti.

**Tüketici Enflasyonu Verileri**

Eylül ayında Tüketici Enflasyonu (TÜFE) oranının aylık yüzde 3,23, yıllık ise yüzde 33,29 olarak belirlendiğini söyleyen Çandır, “Son 20 yıllık ortalamalar göz önüne alındığında, enflasyonun hâlâ yüksek seviyelerde seyretmekte olduğunu göstermektedir.” şeklinde değerlendirme yaptı. Gıda enflasyonunun Eylül ayında aylık yüzde 4,62 ve yıllık bazda yüzde 36,06 arttığını belirten Çandır, işlenmemiş gıda enflasyonunun ise aynı ayda aylık yüzde 5,53 ve yıllık yüzde 37,53 düzeyinde artış gösterdiğini ifade etti. Yaş meyve ve sebze enflasyonunun Eylül’de aylık yüzde 4,33 ve yıllık yüzde 53,49 seviyesinde yükseldiğini ekledi.

Yıllık %34,09 düzeyindeki tarımsal girdi maliyetleri artışına karşı, yüzde 46,83’lük tarım üretici fiyat artışı ve yüzde 33,29’luk tüketici fiyat artışı yaşandığını belirten Çandır, Eylül ayında tarımsal üreticilerin olumlu rakamlarla karşılaştığı sonucuna varıldı.