Yıl sonu muhasebesi ve hedefler
Her yılın sonuna doğru, çoğu zaman farkına bile varmadan zihnimizde sessiz bir muhasebe süreci başladığını belirten Acıbadem Eskişehir Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Beste Çokaygil, “Yeni yılın gelmesi, birçok kişiyi hedef belirleme moduna sokar. Ancak araştırmalar, büyük hedeflerin çoğunun Şubat ayı bile olmadan terk edildiğini ortaya koyuyor. Bunun ana nedeni, beynin büyük değişimlere değil, küçük ve sürdürülebilir adımlara daha iyi uyum sağlamasıdır. Psikolojide buna ‘Küçük Adım Teorisi’ diyebiliriz” ifadelerini kullanarak yeni yılda hedefleri gerçekleştirme yolunda söylemi değiştirmenin önemine dikkat çekti.
Fresh Start Effect (Temiz Sayfa Etkisi)
İnsan beyninin belirli zamanlara ve dönüm noktalarına anlam yüklemeye eğilimli olduğunu ifade eden Uzman Klinik Psikolog Beste Çokaygil, “Pazartesi, ay başı ve doğum günleri gibi tarihlerin her biri zihinde ‘yeni bir başlangıç’ duygusunu tetikler. Psikolojide ‘Fresh Start Effect’ (Temiz Sayfa Etkisi) olarak adlandırılan bu durum, yeni yıl yaklaşırken oldukça belirgin hale gelir. Yeni yıl düşüncesi, beynimize ‘Geçmiş geride kaldı, şimdi yeniden başlama zamanı’ mesajı verir. Bu his, iç enerjiyi artırır, hedefleri daha ulaşılabilir kılar ve zihni geleceğe odaklar. Bu nedenle yılbaşına yaklaşan birçok kişide yenilenme, iyileşme ve değişim isteğinin yükselmesi oldukça doğaldır” diye konuştu.
Yılsonu duygusallığı bir zayıflık değil; kişinin iç gelişiminin önemli bir göstergesidir
Yılsonuna yaklaşıldığında hafızanın doğal olarak geriye dönük çalışmaya başladığını söyleyen Çokaygil, “Bu durum, beynin ‘kapanan döngüleri tamamlama’ eğiliminin bir sonucudur” diyor. Bu dönemde birçok kişi kendine “Bu yıl nasıl geçti?”, “Neleri başardım?”, “Neleri yarım bıraktım?”, “Değiştim mi?”, “Kendim için ne yaptım?” gibi sorular sorar. Bunun nedeni zihnimizin, yeni yıla daha düzenli bir başlangıç yapabilmek için yaşanan yılı anlamlandırmaya çalışmasıdır. Yılsonu duygusallığı bir zayıflık değil; kişinin iç gelişiminin önemli bir göstergesidir. Bu süreç bazı kişilerde huzur, bazılarında ise hafif bir endişe oluşturabilir; her iki duygu da psikolojik açıdan olağandır” ifadelerini kullandı.
Yeni yıl kaygısını yönetmenin en sağlıklı yolu: Hiçbir şey bitmedi. Her şey devam ediyor.
Yeni yılın herkes için heyecan verici olmadığını belirten Çokaygil, “Bazıları bu dönemde daha huzursuz hissedebilir. Sosyal medya paylaşımlarındaki başarı hikâyeleri, çevrenin ‘Yeni yılda neler yapacaksın?’ soruları ve kendini değerlendirme süreci, tüm bunlar bir baskı oluşturabilir ve kişi bazen şöyle düşünebilir: ‘Herkes ilerliyor, ben yerimde sayıyorum’, ‘Zaman çok hızlı geçiyor’, ‘Yeni bir yıla hazır değilim’. Bu kaygı aslında ‘yetişememe’ hissinden kaynaklanır. Zihnimiz, yıl bittiğinde defterin tamamen kapanması gerektiğini varsayar ama gerçek böyle değildir. Bu nedenle yeni yıl kaygısını yönetmenin en sağlıklı yolu, kendine şunu hatırlatmaktır: ‘Hiçbir şey bitmedi. Her şey devam ediyor'” dedi.
Her gün 10 bin yerine Günde 5 dakika yürüyüş
Yeni yılın gelişinin birçok kişide hedef belirleme isteğini tetiklediğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Beste Çokaygil, “Ancak araştırmalar, yılın başında konulan büyük hedeflerin çoğunun daha Şubat ayı gelmeden terk edildiğini gösteriyor. Bunun temelinde beynin büyük ve radikal değişimlere uyum sağlamakta zorlanması yatıyor. Bunun yerine küçük, sürdürülebilir adımlar atın. Psikolojide ‘Küçük Adım Teorisi’ olarak tanımlanan bu yaklaşımda, küçük eylemler başarıya dönüştükçe beyinde dopamin salgılanır ve kişi davranışı tekrar etmeye motive olur. Bu nedenle ‘Her gün 10 bin adım’ yerine ‘Günde 5 dakika yürüyüş’, ‘Bu yıl çok kitap okuyacağım’ yerine ‘Her gün 2 sayfa’ hedefi çok daha kalıcı sonuçlar verir. Hedeflerin sürdürülebilir olmasının sırrı, küçük bitişlerin büyük bir kararlılığa dönüşmesidir” diyerek yeni yıl planlamasında gerçekçi adımların önemine vurgu yaptı.
İhlas Haber Ajansı
