Doğal Boyama ile Sivas’ın Kültürel Mirasına Sahip Çıkılıyor
Sivas Olgunlaşma Enstitüsü’nde uygulanan geleneksel doğal boyama çalışmaları, hem çevre dostu hem de insan sağlığını gözeten ürünler elde etmesini sağlıyor. Tarih boyunca unutulmaya yüz tutmuş olan doğal boyacılık, ustalıkla tekrar hayat buluyor.
Doğadan Gelen Renkler
Sivas Olgunlaşma Enstitüsü, unutulmuş doğal boyama tekniklerini geleneksel yollarla yaşatarak kültürel mirasın korunmasına katkıda bulunuyor. Enstitü içerisinde gerçekleştirilen uygulamalarda, doğadan özenle toplanan bitkiler kullanılarak iplikler ve kumaşlar doğal yöntemlerle boyanıyor. Seçilen tüm malzemeler, hem insan sağlığına hem de çevreye zarar vermeyen özenli bir seçimle Sivas’ın zengin bitki örtüsünden temin ediliyor. Boyama süreçlerinde, kumaşlar doğal boya karışımına daldırıldıktan sonra ince kazanlarda kaynatılarak son aşaması olan kurutmaya geçiliyor. Kurutma işleminin ardından ise iplikler ve kumaşlar dokumacılıkta değerlendirilerek halı ve kilim gibi eserler oluşturuluyor. Ayrıca, doğal baskı tekniklerinde de bu malzemeler kullanılıyor. Doğal boyama sürecinde ortaya çıkan atıklar ise doğaya zarar vermeden gübre olarak geri dönüşüm sağlıyor.
Geleneksel Yöntemlerle Üretim
Sivas Olgunlaşma Enstitüsü’nde görevli Usta öğretici Ayşegül Baş, yapılan doğal boyama işlemlerinin tamamen geleneksel yöntemlerle gerçekleştirildiğini belirterek, “Kurumumuzda kullandığımız iplik ve boyaların tamamı doğaldır. Boyalarımızı doğadan topluyoruz ve Sivas’ın zengin bitki örtüsünden yararlanıyoruz. Doğal boyalarımızın yüzde 80’ini yerel olarak temin etmekteyiz. Derlediğimiz ve kuruttuğumuz doğal boyaları depoladıktan sonra kullanmadan önce ipliklerimize ve kumaşlarımıza uyguluyoruz. İlk yıkama sonrasında, mordanlama aşamasına geçiyoruz. Hangi rengi kullanmak istiyorsak o rengi hazırlar, ardından iplerimizi ve kumaşlarımızı boya karışımında kaynatıyoruz. Tüm işlemler tamamlandığında, dokunacaksa halı ve kilim olarak değerlendiriyoruz. Ek olarak, ipliklerimiz ve kumaşlarımız doğal ve ekolojik baskılarda da kullanılmaktadır” dedi.
Sağlığa Dost Doğal Boyalar
Sentetik boyaların insan sağlığına zarar vermesi nedeniyle doğal boyaların tercih edildiğini belirten Baş, “Ürettiğimiz kumaşlar ipek, pamuk ve yün gibi tamamen doğal malzemelerden oluşuyor. İçeriğinde kimyasal madde bulunmamakta ve doğal yöntemlerle yaprakların renklerini aktarmaktayız. Doğal boyacılık, tarihimizin önemli bir parçasıdır. Geçmişte insanlar, giysilerini ve eşyalarını doğal yöntemlerle boyamaktaydılar. Altınla yarışacak değere sahip ‘cehri’ denilen boyanın 1 kilogramı, dönemin önemli ürünlerinden biriydi. Ancak, 17. ve 18. yüzyıllarda sentetik boyaların piyasaya çıkmasıyla birlikte, doğal boyacılık zamanla unutulmaya yüz tuttu. Bugün ise tekstil ve diğer alanlarda kullanılan sentetik boyalar, sağlığımıza zarar verdiği için bizim ürettiğimiz doğal boyalar tercih edilmektedir. Kullanılan tüm atıklar ise doğa ile buluşarak, gübre olarak geri dönmektedir” ifadelerini kullandı.
El Emeği ile Yükselen Değerler
Baş, boyadıkları iplikleri sonrasında gübre olarak kullanmaya devam ettiklerini belirterek, “Üretim sürecimiz, kişiye zarar vermemeyi, kullanım aşamasında zararsız olmayı ve işlemler sonunda doğaya zarar vermemeyi hedeflemektedir. Sentetik boyalar makinelerle üretilirken, doğal boyalar bizim el emeğimizle ortaya çıkmaktadır. Bitkileri kendimiz topluyor, kurutuyor ve kaynatarak ipleri boyadıktan sonra doğayla buluşturuyoruz” dedi.
Haber Kaynağı: İhlas Haber Ajansı