Östrojen nedir?
İlk önce östrojen hormonu nedir, onu öğrenmeliyiz. Östrojen vücutta ergenliğin kontrol edilmesinden kemik sağlına kadar birçok görevi olan kadın cinsiyet hormonudur. Östrojenin normal sınırların altında veya üstünde olması belirli sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir. Erkek vücudunda da az miktarlarda salgılanıyor olmasına rağmen asıl büyük rollerini kadın vücudunda sergiler. Yumurtalıklarda çok miktarda, böbrek üstü bezlerde ve yağ hücrelerinde az miktarlarda üretilen östrojen hormonu kana verilir kan akışında hücrelere doğru hareket eder. Ergenlik, menstrual döngü, hamilelik, kemik sağlığı ve normal kolesterol seviyeleri ile yakından ilgilidir. Östrojen aynı zamanda beyin, cilt yapısı ve kalp sağlığı üzerinde de etkilidir.
Östrojen sevileri nasıl değişmektedir?
Östrojen seviyeleri menstrual döngünün neresinde olunduğuna ve yaş faktörüne göre değişiklik göstermektedir. Menstrual döngünün tam ortasında östrojen seviyeleri en yüksek seviyeye ulaşır ve döngü sırasında da en düşük seviyede olacaktır. Menopoz ile bu seviyeler tamamen düşecektir. Normal kabul edilen sınırların üzerinde ki östrojen seviyeleri hem kadınları hem de erkekleri sağlık açısından tehdit etmektedir.
Östrojenin yüksek olmasının zararları nelerdir?
Kadınlarda; kalça ve bel bölgesinde yağlanma, menstrual döngüde bozukluklar, ödem, ellerde ve ayaklarda soğukluk, yorgunluk, saç dökülmesi, baş ağrısı, depresyon, anksiyete, hafıza problemleri, uyku bozuklukları şeklinde olabilir. Erkeklerde ise; erektil disfonksiyon ( sertleşme sorunları), jinekomasti (memelerde büyüme), kısırlık ve yine depresyon şeklindedir. Ayrıca tiroid hastalıkları, pıhtı atma, kalp krizi, inme, meme kanseri, yumurtalık kanseri gibi hastalıklarda yüksek östrojen seviyeleri olan bireyler risk grubuna girmektedir.
Yüksek östrojen seviyesi nedenleri nelerdir?
Östrojen etkileşimde olduğu testosteron, progesteron gibi diğer hormonlarda oluşan dengesizlikler östrojen seviyelerini etkileyebilmektedir. Ayrıca menopoz döneminde menopozun etkilerini azaltmak için kullanılan bazı ilaçlar, bazı antibiyotikler, bazı bitkisel ürünler, doğum kontrol hapları östrojen seviyelerinde dengesizlikler oluşturabilir.
Östrojen seviyelerini düşüren besinler nelerdir?
Araştırmalar gösteriyor ki yüksek oranda beta karoten ve karetonoid maddesi içeren kırmızı – turuncu sebze ve meyveler östrojen reseptörlerinin büyümesine engel olup östrojenin hücre içine girmesine engel olabilir. Havuç, tatlı patates, tatlı kabak, mango gibi besinler yüksek oranda beta karoten içermektedir. Yüksek seviyelerdeki beta karoten miktarları meme kanseri riskini %50 oranında düşürüyor. Soya fasulyesi içeriğindeki ”fitoöstrojen” maddesi sebze östrojeni olarak bilinen ancak insan vücudunda düşük işlev gösteren bir proteindir. Östrojen reseptörlerine bağlanarak normal östrojenin bağlanmasına engel olur ve yüksek seviyelerdeki östrojenin zararlarını azaltabilir. Ayrıca yapılan araştırmalarda lahana turşusu da dahil olmak üzere haftada en az 2-3 kere çiğ veya hafif pişmiş lahana yiyen kadınlarda meme kanseri riskinde önemli oranda bir düşüş gözlenmiş. Sonuç olarak beta karotenden zengin besin grupları, soya ürünleri ve lahana östrojen seviyelerinin düşürülmesi veya dengelenmesinde etkilidir. Ancak tabi ki sağlıklı bir hayat düzenli beslenme, kötü alışkanlıklardan uzak durma ve düzenli egzersiz ile başlar.