Kolesterol Tanımı
Kolesterol dolaşım sisteminde bulunan yağlı bir maddedir ve kolesterolün oluşmasının iki temel nedeni vardır. Bunlardan birincisi, kişinin beslenme şeklidir. Et ve süt ürünlerinin çok fazla olduğu bir beslenme şekli yüksek kolesterole neden olabilir. İkinci neden ise, karaciğer tarafından yapılan kolesteroldür. Kanda bulunan kolesterolü ortadan kaldırma işini yapsa da; karaciğerin bir diğer görevi de öğün aralarında kolesterolü kan dolaşımının içine salgılamaktır. Çünkü hormonlar, D vitamini ve ayrıca sindirim için olması gereken salgılar bu düşük miktardaki kolesterol tarafından üretilebilir.
Kolesterol, kanın içerisinde hareket etmesini sağlayan lipoproteini oluşturmak için proteinin yardımına ihtiyacı vardır. İki tür lipoprotein tipi vardır. İyi kolesterol yani yüksek yoğunluklu lipoprotein ve kötü kolesterol olarak bilinen düşük yoğunluklu lipoproteindir. Düşük yoğunluklu lipoprotein yani kötü kolesterol hastalığı nedeni beslenme alışkanlıkları ya da genetik faktörler olabilir. Bir insanın vücudundaki kolesterolün yüzde yetmiş beşi vücut tarafından üretilirken, yüzde yirmi beşi de besinlerle alınır. Kolesterol, iyi kolesterol ve kötü kolesterol olmak üzere iki tanedir. Kolesterolün yüksek ya da düşük çıkmasının belirtileri ortaya çıkmadan önce az çok kendini belli eder. Kolesterolün kontrolünü sağlamak kendi sağlığımız için ve kendi yaşam kalitemiz açısından oldukça önemlidir.
Kolesterolü Yükselten Besinler
Kandaki kötü kolesterol oranının yükselmesini istemiyorsak tereyağı, margarinler, şeker barları, çikolata, tam yağlı peynirler, kek, tavuk kanadı ve derisi, yağlı kırmızı et, sucuk salam gibi diğer mandıra ürünleri, tam yağlı sütlerle yapılmış dondurma, her türlü kızartma ve tüm fast food besinlerinden uzak durulmalıdır. Her gıda doymuş ve doymamış yağlar içerir. Kolesterolün yükselmesinde doymuş yağlar önemli yere sahiptir. Bu yağ çeşidi en çok hayvansal kaynaklı besinlerde vardır. Kümes hayvanlarının yağlı olan derileri, tam yağlı süt ürünleri ve tereyağı bunların en önemli olanlarıdır.
Hayvansal yağ besinlerinin yanı sıra bazı bitkisel besinlerde de doymuş yağ fazladır. Örneğin; Hindistan cevizi, kakao yağı ve palm yağı. Bu yüzden cevizli ürünler, kakao yağının oldukça fazla olduğu çikolata kolesterolü fazlalaştırır. Yapımında kullanılan palm yağından dolayı bisküviler de doymuş yağ içerirler. Her ne kadar zerlerinde bitkisel yağ bulunduğu belirtilse de bu yağ zararlı olan bir yağdır. İçinde trans yağ asidi olan gıdalar da kolesterolü yükseltir. Sıvı olan bitkisel yağlar hidrojenle işlenme işleminden sonra katı yağa dönüştürülür. Bu yüzden bitkisel de olsa katı yağlardan uzak durulmalıdır.
Trans Yağ İçeren Yiyecekler
Trans yağlar, gıdaları daha dayanıklı yapmak için hidrojenle işlen besinlerde bulunmaktadır. Margarin, çerezler, kek, ekmek, kraker, kızarmış yiyecekler, patates kızartması, fast food ürünlerinin çoğunda trans yağlar bulunmaktadır. Kolesterolün yükselmesinin önüne geçmek için yaşam boyu iyileştirici diyet sağlık açısından önemli bir yere sahiptir. Bu diyetin içeriği, öğünlerde daha az doymuş yağ ve diyet kolesterolü tüketmektir.
