Develi’deki Sabire Özkan ve Arkadaşları ‘Parçalı Bohça’ Geleneğini Yaşatıyorlar

Develi’de Tarihi Geleneği Yaşatmaya Çalışıyorlar

Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Zile Mahallesi’nde yer alan 81 yaşındaki Sabire Özkan’a ait tarihi konakta, “parçalı bohça” geleneğinin yaşatılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.

Bir grup sanatçı tarafından sürdürülen bu gelenek, Fransız Elizabet Strub Madzar’ın öncülüğünde, Özkan’ın yanı sıra Melek Genç, Ayşe Karabaş ve Aslı İçerliler ile birlikte devam ettiriliyor. Kurulan dostluk grubu, hem sanatsal faaliyetler gerçekleştiriyor hem de kültürel mirasa katkıda bulunuyor.

Elizabet Strub Madzar, “Patchwork tekniğini araştırmaya başladım. Anadolu’da bu tekniğin uygulamalarını inceledim. Bu yönteme Anadolu’da farklı isimler verilmekte; yamalı bohça, kuriş, kırkpare, kadınbeğendi gibi. Eski ve antika kumaşları nasıl değerlendirebileceğimi düşündüm. Aileden kalma kumaşları atmaya ya da satmaya insanlar gönül indirmiyor. Antikacılardan iyi durumda kumaşlar temin ediyorum. Yıpranmış kumaşların sağlam kısımlarını kullanarak oluşturma peşindeyim. Kültür, sanat ve arkeolojinin yansımalarını tasarımlarıma entegre ediyorum. Kendi gözlemlerimle bu kumaşları kullanarak yamalı bohçalar ürettim. Bu alanda bir yolculuğa çıktım. Patchwork ingilizcesidir ve Türkiye’de unutulduğu için yeni bir şey sanılması normal. Oysaki bu, Anadolu’ya ait bir halk sanatıdır” dedi.

Madar, oluşturduğu “Hayat Ağacı” isimli grup ile birlikte çalışarak sergiler hazırladıklarını vurguladı. “Bir yatak örtüsünü tamamlamak 9 ay süre alabiliyor. Antikacılardan topladığımız kumaşları birlikte değerlendirerek, dikim yapıyoruz. İnsanların elinde kalmış anneanne yadigarı kumaşları farklı yorumlarla çeyiz şekline dönüştürüyoruz. Temel amacımız kültürü yaşatmak ve Türkiye’yi tanıtmak.” sözlerini ekledi.

Parçalı Bohça Geleneği Nedir?

Parçalı bohça, Anadolu kadınlarının yüzyıllardır uyguladığı bir gelenek olup, atık kumaşların geri dönüşüm projeleri çerçevesinde seccade, bohça, yatak örtüsü gibi birçok eser ortaya koymaktadır. Ancak son yıllarda el işlemeciliği ve yamalı dokumadaki ince zarafet unutulmaya başladı. Buna karşın Avrupalılar ve Amerikalılar, bu geleneği yeniden canlandırarak “patchwork” adı altında dünyaya tanıtmakta.

Bu gelenek, sadece estetik görünüm sunmakla kalmayıp derin anlamlar ve semboller de barındırmaktadır. Örneğin, bohçaların beş köşesinin İslam’ın beş şartını temsil etmesi gibi. Anadolunun derin kültürel dokusunu yansıtan bu çalışmalar, hem geçmişi yaşatıyor hem de geleceğe taşınmasını sağlıyor.