Cezayir, Fransa’nın Sömürge Geçmişini Suçladı
Cezayir Ulusal Halk Meclisi, ülkede 1830 ile 1962 yılları arasında Fransa tarafından gerçekleştirilen sömürgecilik faaliyetlerini suç sayan bir yasa tasarısını oybirliği ile kabul etti. Cezayir, Fransa’dan bu dönemdeki hak ihlalleri için resmi özür ve tazminat talep etti.
Bu durum, Cezayir ile Fransa arasındaki mevcut gerilimi daha da tırmandırdı. Meclis Başkanı İbrahim Boughali’nin oturum başkanlığındaki toplantıda, milletvekilleri Cezayir bayrağı motiflerinin bulunduğu atkıları takarak tasarıyı onayladı. Oylama sırasında “Yaşasın Cezayir” sesleri yükseldi. Cezayir Meclisi, Paris yönetiminden, sömürge dönemi sebebiyle özür ve tazminat talep etti.
Boughali, yasanın hem iç kamuoyuna hem de uluslararası topluma güçlü bir mesaj ilettiğini vurguladı. “Cezayir’in ulusal hafızası ne silinebilir ne de taviz verilebilir” diyen Boughali, ayrıca onaylanan tasarının önemine dikkat çekmek için meclis üyelerini ulusal marş için saygı duruşuna davet etti.
Fransa Dışişleri Bakanlığı, tasarının onaylanmasını kınadı ve bunu Fransa-Cezayir ilişkilerini zedeleyen “açıkça düşmanca bir adım” olarak nitelendirdi. Bakanlık, bu tırmanışın, iki ülke arasındaki diyalog ve işbirliği çabalarına zarar verdiğini bildirdi.
Tasarının tarihi bir dönüm noktası olduğu ifade ediliyor. Bu madde, Fransa’nın Cezayir’deki sömürge geçmişinin sorumluluğunu kabul etmesini ve bu durumun yarattığı trajediler için hesap vermesini öngörüyor. Yasa, nükleer testler, yargısız infazlar ve sistematik kaynak yağmalamaları gibi suçları kapsıyor. Cezayir, bu tür saldırılar nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararlar için adil bir tazminat talep etme hakkının altını çiziyor. Uzmanlar, Cezayir’in bu adımının Fransa ile olan ilişkilerde önemli bir kırılmayı ifade ettiğini belirtiyor.
Özellikle Haziran 2024’te gerçekleşen ve Fransa’nın Fas’ın Batı Sahra üzerindeki özerklik planına destek vermesi, Cezayir ile ilişkilerin gerilimine neden oldu.
Cezayir, 1830 yılında Fransa tarafından işgal edildi ve 1962 yılına kadar süren bu dönemde ciddi işkence ve insan hakları ihlallerine maruz kaldı. Fransa, dönemin yerli Müslüman halkına karşı kitlesel ve şiddetli saldırılar gerçekleştirerek büyük bir insan ve ekonomik kayba neden oldu. Cezayir’in bağımsızlık mücadelesi sırasında kayıplarının 1,5 milyon olduğunu açıklıyor.
