Van’da Geleneksel Çömlekçilik Sanatını Yaşatan Osman Eşme, Geleceğe Umutla Bakıyor

Van’da Geleneksel Çömlekçilik Sanatı Hidrolik Üzerine Dayanıyor

Van’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı çömlek sanatçısı Osman Eşme, Urartulardan başlayarak günümüze kadar uzanan 3 bin yıllık bir geçmişe sahip olan geleneksel çömlekçilik sanatını yaşatmak adına uzun yıllardır mücadele vermektedir.

Babasından Öğrendiği Sanatı Sürdürüyor

Eşme, mesleği babasından öğrenerek Tuşba ilçesine bağlı Bardakçı Mahallesi’ndeki atölyesinde yıllar boyunca çalışmalarını sürdürmüştü. Şimdi ise, şehrin yeni turistik merkezi olan Bedesten Çarşısı’ndaki yeni mekanında eserlerini sergilemektedir. Bardakçı Mahallesi’nde yüzyıllardır süregelen çömlekçilik geleneği, 1976’da plastik malzemelerin yaygınlaşmasıyla büyük ölçüde terk edilmiş ve ustalar bu meslekten uzaklaşmaya başlamıştır. Osman Eşme, günümüzde Van’da bu kültürel mirası devam ettiren tek usta olarak, sanatını canlı tutmak ve gelecek nesillere aktarmak için gayret göstermektedir.

Mesleğe İlginin Azalması Endişe Veriyor

İHA muhabirine açıklamalarda bulunan Osman Eşme, uzun bir süredir bu geleneği yaşatma çabasının içinde olduğunu ifade etti. Plastik kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte 1976’dan itibaren mesleğin büyük oranda gerileme sürecine girdiğini dile getiren Eşme, “O dönemde köyümüzde kalan ustalar bu mesleği bıraktı. Ben 1977 doğumluyum ve sanatı rahmetli babamdan devraldım. 2003 yılından bu yana bu işi tamamen üstlendim. Eğer ben bu alana sahip çıkmasaydım, geleneksel çömlekçilik yok olabilirdi. Yaptığımız işin ailevi kökeni Urartulara kadar dayanıyor. Kimi üniversitelerde benzer çalışmalar yapılsa da, bizim uyguladığımız yöntem tamamen geleneksel. Ayaklı tornalar ve eski fırınları kullanmaya devam ediyoruz. Ancak üzücü olan, bu mesleğin günümüzde hak ettiği ilgiyi görememesi.” dedi.

Doğal Ürünlere İlgi Artırılmalı

Osman Eşme, yerli halktan çok daha fazla yabancı turistin çömleklere ilgi gösterdiğini ifade ederek, “Ben Van’ın yerel peynir küplerini üretiyorum. Ancak geçen yıllara göre bu tür ürünlere olan ilgi de azaldı. Bunun en büyük nedeni, plastik sektörü ve maliyetin düşüklüğüdür. Plastik ürünler sağlam fakat sağlık açısından zararlıdır. Sağlıklı olduğumuz günlerde böyle ürünlere dönüş yapmamızı istiyoruz.” şeklinde açıklama yaptı.

Eşme, mesleğin sürdürülebilirliği adına yeni adımlar attığını ve büyük oğlunu çömlekçiliğe hazırladığını söyledi: “Bu sanatı yaşatmaya ve gelecek nesillere aktarım yapmaya çalışıyoruz. Geleneksel çömlekçilik sanatının yok olmasını istemiyorum.”