Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal: “HIV/AIDS, 2024’te Ciddi Halk Sağlığı Tehdidi Olmaya Devam Ediyor”

Dünya AIDS Günü’nde Ciddiyet Vurgusu

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal, 2024 yılı itibarıyla dünya genelinde 1,3 milyon yeni enfeksiyon ve yaklaşık 630 bin AIDS ile ilişkili ölümün gerçekleştiğini belirtti. Bu verilerin HIV/AIDS’in halen önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu ortaya koyduğunu ifade etti.

HIV ile Yaşayanların Sayısı Artıyor

1 Aralık Dünya AIDS Günü sebebiyle bir basın toplantısı düzenleyen Prof. Dr. Kartal, 2025 yılı itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 40,8 milyon bireyin HIV ile yaşadığını duyurdu. Türkiye’de ise 1985 yılından bu yana bildirilen toplam HIV pozitif vaka sayısının 45 bin 835, AIDS vaka sayısının ise 2 bin 438 olduğunu aktaran Kartal, 2024 yılı boyunca kayıtlı olan yeni vakaların 1.527 HIV ve 40 AIDS vakası olduğunu açıkladı. Vakaların büyük bir kısmının erkeklere ait olduğu ve en çok 25-34 yaş aralığındaki bireylerde görüldüğü dikkat çekti.

Erişim Sorunları ve Fırsatlar

Prof. Dr. Kartal, dünya genelinde HIV ile yaşayanların yaklaşık yüzde 87’sinin durumlarını bilse de antiretroviral tedaviye erişimin sadece yüzde 77 civarında olduğunu, viral baskılanma oranlarının ise daha da düşük kaldığını belirtti. Günümüzde HIV’in erken tanı ve ileri tedavi yöntemleriyle yönetilebilir bir hastalık haline geldiğini; fakat bu hizmetlere erişimin dünya genelinde eşit bir biçimde sağlanmadığını vurguladı. 2030 yılına kadar AIDS’in halk sağlığı açısından tehdit olmaktan çıkarılması hedefinin gerçekleşmesi için yapılması gerekenler olduğuna dikkat çekti.

Erken Tanı ve Toplum Bilinçlendirmesi

Türkiye’de 2019 yılında başlatılan ‘Türkiye HIV/AIDS Kontrol Programı’nın insan haklarını gözeterek hastalığın yayılmasına neden olan faktörlerle mücadele etmeyi amaçladığını belirten Prof. Dr. Kartal, erken tanının önemine değindi. HIV ile yaşayan ve risk altında bulunan bireylerin korunma yöntemlerini bilmeleri ve düzenli test uygulamalarının teşvik edilmesinin toplum sağlığı açısından kritik olduğunu ifade etti. Bu yılki Dünya AIDS Günü temasının “Tüm Şartlarda AIDS ile Mücadele Devam” olduğunu hatırlatarak, toplumun her kesimini, erken tanı, korunma yöntemleri ve eşit sağlık hakkı konularında bilinçlendirmeye davet etti.