Alzheimer Hastalığında Hasta ve Bakım Verenin Yaşadığı Zorluklar ve Çözüm Önerileri

Alzheimer: Hem Hastalar Hem de Bakım Verenler İçin Zorlu Bir Süreç

Alzheimer hastalığı, hasta ve bakım verenler için çeşitli zorlukları beraberinde getiren bir süreç olarak dikkat çekiyor. Medicana Sağlık Grubu Nöroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Hasan Armağan Uysal, bu süreçle ilgili davranışsal stratejiler geliştirilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Uysal, Alzheimer’ın yalnızca bir bellek kaybı olmadığını, aynı zamanda duygusal ve davranışsal bir durum olduğunu belirtti. Hem hasta hem de bakım verenin büyük bir zorlukla karşı karşıya olduğunu ifade eden Uysal, etkili iletişim, sabır ve empati gibi unsurların bu süreçte çok önemli olduğunu ifade etti. “Hastanın anıları kaybolurken, bakım verenin gerçeği anlatmaya çalışması durumu hedefe ulaştırmaz, bu da süreci zorlaştırır.” dedi.

Bakım Verenlerin Dikkat Etmesi Gereken Noktalar

Alzheimer hastalarına bakım vermek, yalnızca tıbbi tedavi süreciyle sınırlı kalmayıp bakım verenlerin davranışsal durumlarına da dikkat edilmesi gereken bir alan olarak öne çıkıyor. Uysal, ‘Alzheimer Hastalığında Davranışsal Sorunlar ve Yaklaşım Yöntemleri’ konularında önemli bilgiler sundu. “Hastalığın tanı ve tedavi yöntemleri belli; fakat henüz tamamen tedavi edici bir ilaç bulunmamaktadır. Mevcut ilaçlar, yalnızca belirtilerin ilerlemesini yavaşlatmak içindir.” diyen Uysal, bu süreçte bilgi paylaşımının ve uygun davranış modellerinin geliştirilmesinin önemine işaret etti. Hastanelerde son bir ayda tespit edilen 73 farklı davranışsal sorunla ilgili olarak, hasta yakınlarının en çok şikayet ettiği konulara odaklanmak gerektiğini vurguladı.

Bilişsel Depo: Sağlıklı Bir Geçiş İçin Anahtar

Doç. Dr. Uysal, Alzheimer hastalığının risk faktörlerini incelerken düşük eğitim düzeyinin etkisinin belirgin olduğunu belirtti. “Bilişsel depo (cognitive reserve)” kavramının önemli olduğunu dile getiren Uysal, bireylerin yaşamları boyunca kazandıkları bilgilerin ve deneyimlerin zihinsel bir kütüphane oluşturduğunu ifade etti. Eğitim düzeyi yüksek ve sosyal ilişkileri güçlü olan bireylerin, Alzheimer hastalığına karşı daha güçlü bir zihin saklama kapasitesine sahip olduğunu vurgulayan Uysal, hastalığın seyrinin bu durumla hafifletilebileceğini aktardı.

Yardım İstemekten Çekinmeyin

Bakım verenlerin en sık yaptığı hatalardan birinin, hastaya tek başına bakmaya çalışmak olduğunu ifade eden Uysal, “Kaşık Teoremi” ilkesinin önemine dikkat çekti. Bu teoriye göre, bir bakım veren her gün kendi enerjisinden bir miktarını hastaya aktarmaktadır. Bu kaşıklar birikmeden tükenirse, hem hasta hem de bakım verenin zorluklar yaşamasının kaçınılmaz olduğunu belirtti. Bu nedenle bakım verenlerin kendilerine zaman ayırmalarının ve yüklerini paylaşmalarının önemini vurguladı.

Davranışsal Problemlerin Kaynağı Nedir?

Alzheimer hastalarında görülen davranışsal problemleri değerlendiren Uysal, bu sorunların tek bir kaynağa bağlı olmadığını belirtti. Davranışsal sorunların, hasta, bakım veren ve çevre arasında bir etkileşim olduğunu açıklayan Uysal, çevresel faktörlerin, ihtiyacın karşılanmaması ve bakım verenin stresi gibi durumların bu zorluklara neden olduğunu belirtti. Uysal, “Bunların da üstesinden gelmek için çevrenin iyileştirilmesi gerekmektedir.” dedi.

Hastaların İhtiyaçlarını Anlamak ve Yönlendirmek

Alzheimer hastalarının sıkça “Eve gitmek istiyorum” gibi ifadeler kullanması durumunu ele alan Uysal, bu durumda hastanın duygusal ihtiyaçlarını anlamanın önemini vurguladı. Bu tür durumlar için alternatif bir soru yönlendirilmesi gerektiğini aktaran Uysal, hastaların aidiyet, güven ve huzur arayışında olduğunu belirtti. Sıcak ve duygusal yaklaşımlar sayesinde, hastaların daha sakin hissetmelerinin sağlanabileceğini ifade etti.

Hastaların Günlük Rutinlerini Destekleyin

Alzheimer hastaları, su içme veya yemek yeme gibi basit eylemleri gerçekleştirmekte zorluk çekebilir. Uysal, görevi kişiselleştirerek ve teçhizatı sadeleştirerek bu tür durumların aşılabileceğini önerdi. Ayrıca günlük rutinlerin oluşturulmasının, hastaların apati durumundan sıyrılmalarına yardımcı olabileceğini de ekledi. Uysal, hastaların kıyafet değiştirmekte ve gece yoğun uyanmakta direnç gösterdiğini belirterek, uygun bir ortam oluşturmanın önemini vurguladı. Elementer önlemler alarak hastaların huzurlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olunabileceğini söyledi.