Nurefşan Sönmez, Tarihi Yapılarda Günışığı Optimizasyonu ile CIE Genç Aydınlatma Bilimcisi Yarışmasında Dünya Birincisi Oldu

Yaşar Üniversitesi Öğrencisi, Tarihi Yapılarda Işık Optimizasyonu ile Dünya Birincisi Oldu

Yaşar Üniversitesi’nde Mimarlık Doktora Programı’nda öğrenim gören Nurefşan Sönmez, tarihi yapılarda günışığı optimizasyonu konusunda gerçekleştirdiği yenilikçi yapay zeka destekli model ile uluslararası başarıya imza attı. Sönmez, Rusya’da gerçekleştirilen CIE Young Lighting Scientist Contest 2025’te dünya birinciliğini elde ederek önemli bir ödüle layık görüldü.

Geliştirilen Modelin Özellikleri

Doktora öğrencisi Sönmez, tarihi yapılar için entegre bir optimizasyon modeli tasarladı. Yapay zekanın desteğiyle söz konusu modelin uygulama süresini önemli ölçüde kısaltan Sönmez, azami verim sağlar hale gelen modelini yurt dışı bursu kapsamında termal konfor ve enerji tüketimini de dikkate alacak şekilde genişletti. Balıkesir’in Ayvalık bölgesinde yer alan 20. yüzyıl başlarına ait bir sıra ev ile Belçika’nın Antwerp kentinde 19. yüzyıl sonlarından kalma başka bir yapı üzerinde test edilen model, farklı iklim koşulları ve bina yönetmelikleri açısından karşılaştırmalı olarak değerlendirildi.

Proje Danışmanları ve Destekleyiciler

TÜBİTAK’ın desteklediği bu değerli çalışma, Sönmez’in yanı sıra danışmanları Doç. Dr. Arzu Cılasun Kunduracı, Prof. Dr. Yonca Erkan ve Dr. Öğr. Üyesi Cemre Uğurlu tarafından yürütüldü. Uluslararası Aydınlatma Komisyonu (CIE) tarafından düzenlenen competitive yarışmaya sunulan bu proje, pek çok ülkeden gelen çalışmanın arasından birinci seçilerek substantial başarı elde etti. Ödüllü makale, aydınlatma alanında prestijli bir dergi olan Light & Engineering’de yayımlanma fırsatı bulacak.

İki Farklı İklimde Yapı Analizi

2024 Eylül ile 2025 Eylül tarihleri arasında Belçika’daki Antwerp Üniversitesi’nde birleşik doktora öğrencisi olarak eğitimine devam eden Sönmez, projesi ile ilgili şunları belirtti: “Farklı iklim koşullarına uyum sağlayabilecek bir model geliştirmek amacıyla iki farklı yapı seçtik. Akdeniz iklimine uygun olan yapıyı Türkiye’nin Ayvalık bölgesinden, ılıman okyanusal iklime uygun yapıyı ise Belçika’nın Antwerp kentinden temin ettik. Antwerp’te çatı pencereleri üzerinde gelişmeler yaparak şehrin yerel yapı yönetmeliklerini incelemeye başladım. Tarihi yapıları korumaya dair edindiğim bilgilerle Türkiye’deki koşulları karşılaştırdım.” Sönmez, iklim, mimari tasarım ve yapı yönetmeliklerinin günışığı üzerinde yarattığı etkilere de dikkat çekti.

Tarihi Yapılarda Sürdürülebilirlik ve Estetik

Proje danışmanı Doç. Dr. Arzu Cılasun Kunduracı, tarihi yapılar için gerçekleştirilen restorasyon projelerinde arzu edilenin yapının orijinalliğini korumak olduğunu belirtti. Kunduracı, çevresel faktörlerin ve iklim koşullarının göz ardı edildiği süreçlerin, yeterli günışığı almaktan yoksun yapıların ortaya çıktığını ifade etti. “Bu proje ile, tarihi yapıları korurken hem iklime duyarlı hem de görsel konforu sağlayan bir modelin geliştirilmesini hedefledik” şeklinde konuştu.